Stanisław Sadowski, urodzony 13 listopada 1897 roku w Radomiu, to postać godna uwagi w historii Polski. Jako pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, wykazał się znaczącą służbą wojskową oraz zaangażowaniem w działania niepodległościowe.
Warto także zaznaczyć, że Sadowski był odznaczony Orderem Virtuti Militari, co stanowi dowód na jego odwagę i poświęcenie w obronie ojczyzny. Jego życie zakończyło się 10 listopada 1969 roku w Londynie, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które wciąż inspiruje kolejne pokolenia.
Życiorys
Stanisław Sadowski przyszedł na świat w Radomiu, w rodzinie Andrzeja i Kamilii z Ladachowskich. Jego kariera wojskowa rozpoczęła się 12 lipca 1918 roku, kiedy to wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej, gdzie został przydzielony do 1 pułku piechoty. Już 13 grudnia 1918 roku uzyskał awans na podporucznika.
W okresie wojny polsko-bolszewickiej Sadowski walczył w szeregach 21 pułku piechoty „Dzieci Warszawy”. Po zakończeniu działań wojennych, od maja do lipca 1921 roku, pełnił rolę dowódcy 13 żorskiego pułku piechoty podczas III powstania śląskiego. 3 maja 1922 roku uzyskał stopień kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919, a jego lokata w korpusie oficerów piechoty wyniosła 1040.
W latach 1922–1924 Sadowski był słuchaczem Kursu Normalnego w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu z dyplomem naukowym oficera Sztabu Generalnego, 1 października 1924 roku został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego, gdzie również służył ówczesny ppłk SG Jan Sadowski. W trakcie swoich studiów oraz pracy w sztabie pozostawał zarejestrowany w macierzystym 21 pułku piechoty.
W wrześniu 1927 roku nastąpiło przeniesienie Sadowskiego do Korpusu Ochrony Pogranicza, co wiązało się z transferem do kadry oficerów piechoty. 18 lutego 1928 roku awansował na majora, z datą starszeństwa od 1 stycznia 1928 roku oraz 35. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Dowodził 28 batalionem odwodowym w Wołożynie, a w grudniu 1929 roku przeszedł z KOP do WSWoj. w Warszawie, obejmując stanowisko wykładowcy.
Na początku 1933 roku Sadowski został wyznaczony na szefa sztabu 27 Dywizji Piechoty w Kowlu, a 24 stycznia 1934 roku mianowany podpułkownikiem z starszeństwem od 1 stycznia 1934 oraz 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W czerwcu 1934 roku przeniesiono go do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu, z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego. W kolejnych latach pełnił funkcję zastępcy dowódcy 21 pułku piechoty oraz szefa wydziału w Departamencie Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, a następnie zastępcy szefa tego departamentu.
W czerwcu 1936 roku Sadowski, razem z podpułkownikami dyplomowanymi Karolem Hodałą i Mieczysławem Sulisławskim, dołączył do specjalnej ekipy pod kierownictwem płk. dypl. Jana Sadowskiego. Ekipa ta, kierując się wytycznymi gen. bryg. Wacława Stachiewicza, gen. bryg. Tadeusza Malinowskiego oraz płk. dypl. Józefa Wiatra, opracowywała oddzielne referaty dotyczące rozbudowy i modernizacji Wojska Polskiego na lata 1936–1942.
W marcu 1939 roku Sadowski objął dowództwo 19 pułku piechoty Odsieczy Lwowa, który stacjonował w garnizonie Lwów. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził tym pułkiem. Oddział ten wchodził w skład macierzystej 5 Dywizji Piechoty, a jego zadaniem była obrona mostu na Wiśle. Po zakończeniu mobilizacji, przeprowadzonej w dniach 27–30 sierpnia, pułk wysłano transportem kolejowym do rejonu koncentracji GO „Kutno”. 3 września transport dotarł do Kutna, a następnego dnia jednostka pod dowództwem ppłk. Sadowskiego przejęła obronę mostu we Włocławku. Zgodnie z poleceniem dowódcy armii, pułk miał chronić strategiczne lokalizacje przed nieprzyjacielem, a jego stanowisko dowodzenia ulokowano we wsi Radziwie.
Podczas końcowej fazy bitwy nad Bzurą, Sadowski trafił do niewoli niemieckiej i przebywał w niej do momentu zakończenia II wojny światowej w Europie, w tym w Oflagu VII A Murnau. Został awansowany na stopień pułkownika z datą starszeństwa 1 stycznia 1946 roku.
Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł 10 listopada 1969 roku w Londynie. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie, w kwaterze 11A-3-5.
Ordery i odznaczenia
Oto wykaz odznaczeń i orderów, które otrzymał pułkownik Stanisław Sadowski, ilustrujący jego zasługi oraz oddanie w służbie:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1473 – 26 marca 1921,
- Krzyż Niepodległości – 12 marca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych w dwóch odsłonach,
- Złoty Krzyż Zasługi po raz pierwszy – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”,
- Złoty Krzyż Zasługi po raz drugi – 11 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Śląska Wstęga Waleczności i Zasługi,
- Odznaka za Rany i Kontuzje,
- Odznaka pamiątkowa 21 pułku piechoty,
- Odznaka „Za wierną służbę”,
- Łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929.
Przypisy
- a b c d e f g h i j Stanisław Sadowski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.70-6261 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 14.09.2024 r.]
- Rybka i Stepan 2006, s. 569.
- Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 2 (17), s. 98, Grudzień 1969.
- Rocznik Ziem Wschodnich 1939, s. 211.
- Lista starszeństwa 1935, s. 15.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 11.11.1938, s. 29.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 1 z 19.03.1936, s. 1.
- M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 13 z 2.04.1921, s. 607.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934, s. 154.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 1 z 24.01.1934, s. 1.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 13 z 09.12.1932, s. 414.
- Lista oficerów dyplomowanych 1931, s. 10.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 20 z 23.12.1929, s. 407.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 21.02.1928, s. 45.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 24 z 26.09.1927, s. 288.
- Lista oficerów SG 1925, s. 15.
- Lista starszeństwa 1922, s. 55.
- Radomski 1993, s. 316-317.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6.08.1929, s. 239.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 8 z 01.06.1935, s. 60.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Rewoliński | Seweryn Kulesza | Jerzy Skrabek | Zenon Bosak-Pakowski | Teofil Pożyczka | Jan Kulza | Jerzy Fryczyński | Wacław Janaszek | Józef Szyszko | Marian Janicki (żołnierz) | Jan Borowski (pilot) | Czesław Mierzejewski (1896–1963) | Kazimierz Załęski | Wiktor Eichler | Aleksander Hertel | Marian Skierczyński | Julian Ptaszyński | Kazimierz Hertel | Władysław Bortnowski | Edmund Heldut-TarnasiewiczOceń: Stanisław Sadowski (pułkownik)