Zenon Bosak-Pakowski, znany również pod pseudonimem „Bosak”, to postać o istotnym znaczeniu dla historii Polski. Urodził się 22 stycznia 1890 roku w Radomiu, a swoje życie zakończył w tragicznych okolicznościach w 1940 roku w Charkowie. Był podpułkownikiem intendentem, który posiadał wyższe studia wojskowe w ramach Wojska Polskiego.
Jako aktywny działacz niepodległościowy, bez wątpienia przyczynił się do walki o wolność Polski. Niestety, stał się również ofiarą zbrodni katyńskiej, co podkreśla dramatyzm losów wielu ludzi zaangażowanych w ten ważny etap historii kraju.
Życiorys
Zenon Bosak-Pakowski przyszedł na świat 22 stycznia 1890 roku w Radomiu. Wychowywał się w rodzinie Władysława i Felicji z Terpińskich. Miał brata, Kazimierza, który również walczył w służbie wojskowej jako kapitan piechoty. Kazimierz zginął tragicznie w Charkowie w 1940 roku.
W 1911 roku zakończył naukę w siedmioletniej szkole w Będzinie. W latach 1913-1914 uczęszczał do Szkoły Podoficerskiej Związku Strzeleckiego. Swoją wojskową karierę rozpoczął w sierpniu 1914 roku, kiedy to przyłączył się do Legionów Polskich. Dowodził plutonem w 12 kompanii 2 pułku piechoty.
W maju 1915 roku został przeniesiony do 4 pułku piechoty, awansując kolejno na różne stopnie wojskowe: na chorążego piechoty 29 września 1914 roku, na podporucznika piechoty 18 stycznia 1915 roku oraz na porucznika prowiantowego 1 listopada 1916 roku. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku, 19 lipca został zwolniony z Legionów Polskich.
Po zakończeniu walk, 18 grudnia 1918 roku, przyjęto go do Wojska Polskiego z datą wsteczną na 27 listopada 1918 roku, z potwierdzeniem stopnia porucznika prowiantowego. Przydzielono go do Sekcji Gospodarczej Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W lutym 1919 roku przeniesiono go z Kadry Artylerii w Rembertowie do intendentury Dywizji Litewsko-Białoruskiej.
3 maja 1922 roku, dzięki swojej ofiarnej służbie, uzyskał awans do stopnia majora z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku, zajmując 31. lokatę w korpusie oficerów administracji, dział gospodarczy. W latach 1923-1924 piastował stanowisko w Okręgowym Zakładzie Gospodarczym Nr III w Grodnie. W listopadzie 1924 roku wyruszył na dwuletni kurs do École supérieure de l’Intendance w Paryżu.
23 stycznia 1928 roku został awansowany na podpułkownika z datą starszeństwa 1 stycznia 1928 roku, stając na 1. lokacie w korpusie oficerów intendentów. W kwietniu 1928 roku zajął stanowisko dowódcy w 1 batalionie administracyjnym. Przeszedł następnie do Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie, gdzie pełnił rolę kierownika administracji pieniężnej, a w czerwcu 1938 roku został szefem Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku był przydzielony do sztabu obrony Lublina. Po wybuchu II wojny światowej, w wyniku agresji ZSRR na Polskę, znalazł się w sowieckiej niewoli w nieznanych okolicznościach. Osadzono go w obozie w Starobielsku, a wiosną 1940 roku padł ofiarą zbrodni NKWD. Zginął w Charkowie i został potajemnie pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 roku znajduje się Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
Upamiętnienie
W dniu 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej Aleksander Szczygło, nadał mu pośmiertnie tytuł pułkownika. Uroczysty awans został publicznie ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w ramach wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Zenon Bosak-Pakowski był osobą zasłużoną, a jego osiągnięcia zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami. Wśród nich wyróżniają się:
- Krzyż Niepodległości – przyznany 6 czerwca 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – nadany trzykrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – przyznany w 1938 roku „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 4 [dostęp 18.10.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 42.
- Lista starszeństwa 1917, s. 63.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 2 z 12.01.1919 r., poz. 46.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 3 z 14.01.1919 r., poz. 133.
- Lista starszeństwa 1922, s. 379.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1286, 1315.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 1168, 1196.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 122 z 18.11.1924 r., s. 684.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 28.01.1928 r., s. 20.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 26.04.1928 r., s. 151.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 765, 783.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 26.03.1931 r., s. 110.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 10 z 15.09.1933 r., s. 173.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 314, 892.
- Jarno 2001, s. 139, 177, 320, 340.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 11.11.1938 r., s. 26.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Teofil Pożyczka | Jan Kulza | Jerzy Fryczyński | Wacław Janaszek | Józef Szyszko | Marian Janicki (żołnierz) | Wacław Zbrowski | Tadeusz Gaworski | Józef Marjański | Artur Ziętek | Jerzy Skrabek | Seweryn Kulesza | Stanisław Rewoliński | Stanisław Sadowski (pułkownik) | Jan Borowski (pilot) | Czesław Mierzejewski (1896–1963) | Kazimierz Załęski | Wiktor Eichler | Aleksander Hertel | Marian SkierczyńskiOceń: Zenon Bosak-Pakowski