Tadeusz Gaworski

---

Życiorys

Tadeusz Gaworski, pochodzący z Lwowa, rozpoczął swoje życie edukacyjne w roku 1921, uczęszczając do szkoły powszechnej, a później kontynuując naukę w V Gimnazjum Humanistycznym. W 1937 roku z sukcesem zdał egzamin dojrzałości. W okresie 1933-1937 zaangażował się w prace Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Polskiego Związku Narciarskiego, co dobrze obrazowało jego aktywną postawę i zainteresowania.

W dniu 20 września 1937 roku rozpoczął naukę w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty w Stanisławowie, a po ukończeniu tego kursu podjął dalsze kształcenie w Szkole Podchorążych w Ostrowi-Komarowie od 15 września 1938 roku. Od 1 czerwca 1939 roku pracował jako zastępca dowódcy plutonu w 40 Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich, a następnie, od 1 sierpnia, jako zastępca dowódcy plutonu w 19 Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa. Awans na stopień podporucznika uzyskał 1 września 1939 roku.

W okresie kampanii wrześniowej 1939 roku, od 2 września, dowodził plutonem Ośrodka Zapasowego „Cytadela” 10 Pułku Piechoty 5. Dywizji Piechoty i brał udział w obronie Lwowa. Niestety, 23 września 1939 roku został aresztowany przez Sowietów i osadzony w więzieniu we Lwowie, a później w Skolimiu. Udało mu się jednak uwolnić – 18 grudnia przekroczył polsko-węgierską granicę, a następnie został internowany w cytadeli w Budapeszcie. Z tego miejsca zdołał uciec, przemierzając przez Jugosławię i Włochy, gdzie dotarł do Francji 25 lutego 1940 roku.

Gaworski wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, a od 28 lutego 1940 roku dowodził plutonem w Szkole Podchorążych Piechoty w Camp de Coëtquidan. Po klęsce Francji ewakuowany został 20 czerwca 1940 roku z St. Jean de Luz, docierając 28 czerwca do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Tam wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem brytyjskim, gdzie przydzielono go jako dowódcę plutonu 7 batalionu 3 Brygady Kadrowej Strzelców.

Od 3 czerwca 1941 roku był związany z 1 Samodzielną Brygadą Spadochronową, a od 13 listopada do 23 grudnia 1941 roku uczęszczał na kurs łączności dla oficerów 1 SBS. Gdy zgłosił się do służby w kraju, przeszedł przeszkolenie w dywersji w ramach kursów specjalnych dla cichociemnych, ucząc się nie tylko prowadzenia pojazdów, lecz także technik spadochronowych.

Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 14 stycznia 1942 roku w Londynie, przydzielono go do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansował na porucznika 21 listopada 1942 roku. Czekając na desant w Polsce, uczestniczył ochotniczo w operacjach brytyjskich komandosów na francuskim wybrzeżu.

Gaworski skoczył do okupowanej Polski w nocy 25/26 stycznia 1943 roku w ramach operacji „Intonacja”, z samolotu Halifax DT-727 „K” (138 Dywizjon RAF), lądował w rejonie Białobrzegów, gdzie skoczył z innymi spadochroniarzami, w tym por. Ignacym Batorczykiem oraz płk. Romanem Rudkowskim, którego historia życia można znaleźć pod tym linkiem: Romana Rudkowskiego.

Po aklimatyzacji do warunków okupacyjnych, początkowo trafił do Okręgu Wołyń AK. Kiedy Okręg ten został cofnięty w marcu 1943 roku, otrzymał przydział do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK jako dowódca specjalnego plutonu lotniczego. W czerwcu 1944 roku został przeniesiony do warszawskiej „Bazy Lotniczej” i był uczestnikiem licznych akcji, w tym ataku na niemiecki pociąg urlopowy pod Szymanowem i akcji „Polowanie” w rejonie Starej Miłosnej.

W powstaniu warszawskim stał na czele specjalnego plutonu, planując atak na gmach Dowództwa Lotnictwa przy ul. Puławskiej oraz na Lotnisko Okęcie, jednak ostatecznie zrezygnowano z ataku. Od 1 sierpnia 1944 roku organizował zasadzkę w lasach w rejonie Wólki Praskiej. Biorąc udział w kolejnych starciach, m.in. pod Małocicami, w czasie bitwy pod Jaktorowem, pułk „Palmiry-Młociny” został rozbity, ale Gaworski zdołał wyprowadzić swoją kompanię z okrążenia. Na początku października, po rannej kontuzji, na krótko rozwiązał kompanię, co zakończyło jego działania w tym okresie.

Do grudnia 1945 roku przebywał na leczeniu szpitalnym, a następnie na zlecenie Dowódcy Lotnictwa AK, cichociemnego płk Janem Gorazdowskim. Awansował na kapitana 15 stycznia 1945 roku, ale już 11 maja 1945 roku został aresztowany w Gdyni. Po zwolnieniu, kontynuował działalność w konspiracji, nawiązując kontakty z różnymi osobami związanymi z ruchem oporu aż do września tego samego roku.

W dniu 25 września 1945 roku wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Na czas podróży opiekował się rodziną gen. Tadeusza Komorowskiego. W październiku 1945 roku zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Po demobilizacji, Gaworski zaangażował się w opracowanie projektów kotłów dla statków i jachtów. Zmarł 5 kwietnia 1963 roku w Londynie, a jego grób znajduje się na cmentarzu Gap Road Cemetery w Wimbledon.

Jego wspomnienia zostały opublikowane w książce pt. „Z dziennika” w „Drogach cichociemnych” (Londyn 1972, Warszawa 1993, 2008). Obecnie jego pistolet Colt M1911 jest częścią zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Awanse

Tadeusz Gaworski otrzymał kilka istotnych awansów wojskowych podczas swojej kariery. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz jego stopni wojskowych:

• podporucznik – 1 września 1939,
• porucznik – 21 listopada 1942,
• kapitan – 15 stycznia 1945.

Odznaczenia

Tadeusz Gaworski został odznaczony wieloma prestiżowymi medalami za swoje bohaterskie czyny podczas wojny.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – otrzymany dwukrotnie, po raz pierwszy 15 stycznia 1945 roku, a następnie 18 maja 1946 roku,
• Krzyż Walecznych – przyznany 17 stycznia 1946 roku.

Życie rodzinne

Tadeusz Gaworski był synem Andrzeja, który był właścicielem garbarni, oraz Ewy, z domu Gembczyk. W 1942 roku związał się małżeństwem z Aliną Mazurkiewicz, urodzoną w 1923 roku. Para doczekała się dwóch synów: Andrzeja, urodzonego w 1950 roku, oraz Marka, który przyszedł na świat w 1953 roku.

---

Oceń: Tadeusz Gaworski

---