Jan Pyrski

---

Życiorys

Jan Pyrski, postać o niezwykłej historii, pomimo swojego polskiego pochodzenia, określał się jako Rosjanin. W 1914 roku, w obliczu wybuchu I wojny światowej, został ewakuowany wraz z rodziną do Rosji. W czerwcu 1922 roku, w Teodozji, zdecydował się na ochotniczą służbę w Armii Czerwonej, gdzie przydzielono go do dywizjonu artylerii haubic 3 Dywizji Strzelców. Później trafił do Teodozyjskiego dywizjonu artylerii nadbrzeżnej w Kerczeńskim Rejonie Umocnionym. Po dwuletnim okresie, w czerwcu 1924 roku, został zwolniony ze służby i przeszedł do rezerwy.

W 1928 roku wezwano go ponownie do Armii Czerwonej, gdzie został przydzielony do 75 samodzielnego dywizjonu artylerii w 4 Brygadzie Artylerii. Na tym stanowisku pełnił rolę pomocnika dowódcy plutonu. Ukończenie szkoły dowódców artylerii oraz studiów w Akademii Wojskowej ugruntowało jego pozycję.

Latem 1941 roku, na początku konfliktu z Niemcami, Jan dowodził 796 pułkiem artylerii haubic. W trakcie wojny pełnił szereg kluczowych funkcji takich jak dowódca artylerii i zastępca dowódcy w różnych dywizjach. Podczas walk dwukrotnie odniósł rany. Jego wysoka pozycja została potwierdzona awansem na generała majora artylerii w dniu 16 listopada 1943 roku.

Od 30 sierpnia 1944 roku służył w Wojsku Polskim, pełniąc rolę organizatora oraz dowódcy artylerii 2 Armii WP. W szczególnie dramatycznych okolicznościach, 16 kwietnia 1945 roku, w trakcie przygotowań do forsowania Nysy Łużyckiej, odniósł ciężkie rany od odłamka granatu moździerzowego, który przebił jego tchawicę i struny głosowe. Po tym incydencie został awansowany na generała dywizji 25 maja 1945 roku.

Po wojnie wrócił do ZSRR, gdzie objął stanowisko dowódcy artylerii Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. W kolejnych latach pełnił różne funkcje, w tym zastępcy dowódcy i dowódcy artylerii w Przybałtyckim Okręgu Wojskowym. 31 października 1951 roku, wyznaczono go na komendanta Rostowskiej Wyższej Szkoły Artylerii, a trzy lata później został komendantem Leningradzkiej Wyższej Szkoły Artylerii. W 1957 roku objął odpowiedzialność za uzbrojenie rakietowe w Siłach Zbrojnych ZSRR. W rezultacie, 18 lutego 1958 roku, awansował do rangi generała pułkownika artylerii.

W styczniu 1961 roku został mianowany zastępcą dowódcy Wojsk Rakietowych i Artylerii. Na tym stanowisku, między innymi, organizował próby z bronią jądrową. 27 stycznia 1962 roku przeszedł do rezerwy. Po zakończeniu służby osiedlił się w Moskwie, gdzie zmarł 11 września 1967 roku. Jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Nowodziewiczy w Moskwie.

Ordery i odznaczenia

Jan Pyrski, w ciągu swojej kariery, otrzymał liczne wyróżnienia, które podkreślają jego znaczenie oraz zasługi. Oto lista najważniejszych z nich:

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w grudniu 1944,
• order Krzyża Grunwaldu II klasy, otrzymany w 1945,
• order Krzyża Grunwaldu III klasy, przyznany 11 maja 1945,
• order Lenina, przyznany dwukrotnie – 18 listopada 1944 oraz 19 listopada 1945.

---

Oceń: Jan Pyrski

---