Mieczysław Dukalski

---

Życiorys

Mieczysław Dukalski, znany ze swojego burzliwego życiorysu, otworzył swoją drogę do edukacji w Szkole Morskiej w Gdyni. Jednocześnie, od maja 1934 roku, aktywnie uczestniczył w Obozie Narodowo-Radykalnym. Pełnił rolę referenta społecznego i ideowego Kursów Wiedzy Religijnej, będąc odpowiedzialnym również za aspekt ideowy Katolickich Stowarzyszeń Młodzieży Męskiej i Żeńskiej. Niestety, jego kariera na tym polu została przerwana przez sprzeciw biskupa chełmińskiego, Stanisława Wojciecha Okoniewskiego, który nie popierał radykalnych ruchów społeczno-politycznych.

W latach 1937–1939 człowiek ten pełnił funkcję instruktora żeglarstwa w Oddziale Gdańskim Akademickiego Związku Morskiego. Przed wybuchem obronnej wojny w 1939 roku, Dukalski pracował jako oficer wychowawca w Szkole Morskiej w Gdyni. Po wejściu do miasta niemieckich wojsk, został aresztowany, ale na szczęście szybko zwolniono go. Na koniec października tego samego roku, udał się do Warszawy, gdzie dołączył do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy. Zgodnie z rozkazem komendanta głównego Związku, porucznika Władysława Marcinkowskiego ps. „Jaxa”, Dukalski zaangażował się w nawiązywanie kontaktów z uciekinierami z Pomorza, co zaowocowało utworzeniem tzw. Grupy Pomorskiej, która była podstawą dla Okręgu Pomorskiego ZJ z siedzibą w Warszawie.

W 1940 roku, Mieczysław Dukalski brał udział w ważnych rozmowach z Delegatem Rządu RP na Pomorze, Antonim Antczakiem. Przedmiotem tych dyskusji była m.in. poprawa łączności Delegatury Rządu z Pomorzem oraz plan utworzenia Milicji Pomorskiej w Toruniu, na czele której stanął sam Dukalski. Realizacja zadań w trudnych warunkach konspiracyjnych doprowadziła do ustanowienia Komendy Ziem Zachodnich, która później zmieniła nazwę na Inspektorat Ziem Zachodnich (IZZ), z Dukalskim na czołowej pozycji jako szef oddziału.

Wtedy osiągnął m.in. organizację i dowodzenie oddziałem specjalnym Akcji Specjalnej, składającym się z ludzi z Pomorza, Śląska i Łodzi, który podejmował się działań m.in. odwetowych, likwidacyjnych, a także operacji zbierania funduszy i broni. Kolejnym jego obowiązkiem w IZZ było opracowanie instrukcji dla Polaków wcielanych do Wehrmachtu. Dokument ten nakazywał unikanie poboru metodami legalnymi, a w przypadku braku możliwości, zalecał walkę z Sowietami na froncie wschodnim, deserterstwo na froncie zachodnim czy prowadzenie działań sabotażowych na terenach okupowanych. Dukalski chętnie angażował się również w działalność wywiadowczą, wizytując m.in. placówki ZJ na Śląsku w początku 1942 roku.

Po aresztowaniu porucznika Stanisława Jeute ps. „Stach Zachodni”, dowódcy Wydziału Zachodniego, Mieczysław Dukalski zmienił swoją miejscowość zamieszkania. W lipcu 1942 roku rozpoczął wydawanie pisma „Na Zachodnim Szańcu”, organu prasowego IZZ. W wyniku połączenia ZJ z rozłamowcami z NOW, Dukalski wstąpił do nowo powstałych Narodowych Sił Zbrojnych. Od 1 stycznia 1944 roku, zgodnie z rozkazem KG NSZ, oddział AS IZZ przekształcono w Batalion Osłony Kwatery Głównej, liczący od 140 do 170 ludzi, składający się m.in. z trzech kompanii oraz plutonu zmotoryzowanego.

W pierwszej połowie 1944 roku, Batalion poniósł poważne straty w wyniku działalności Gestapo. Wiosną Dukalski aktywnie uczestniczył w konfliktach związanych z scalenie NSZ z AK, opowiadając się za mjr./płk. NSZ Stanisławem Nakoniecznikoff-Klukowskim ps. „Kmicic”. Na jego rozkaz, Mieczysław Dukalski 15 czerwca porwał ppłk. Albina Raka w Warszawie. Jednakże, krótko potem, 23 lipca 1944 roku, sam został aresztowany przez Gestapo, co zakończyło jego część walki. W trakcie przesłuchań odmówił współpracy, co doprowadziło do umieszczenia go w obozach koncentracyjnych, w ostateczności w „Gross-Rosen” oraz jego filii „Brieg-Pampitz”.

W obozie przebywała grupa konspiratorów, a Dukalski szybko dołączył do ruchu oporu, stając się zastępcą kpt. Plebana z AK. W obozie zorganizowali się na wzór militarny, tworząc batalion kadrowy. Jesienią 1944 roku rozpoczęli budowę tunelu do ucieczki, lecz niestety ich plan zakończył się niepowodzeniem. W miarę upływu czasu, zmiany personalne doprowadziły do zmniejszenia struktur konspiracyjnych, co spowodowało przyspieszenie działań, by uniknąć deportacji do Niemiec.

Począwszy od grudnia, więźniowie zaczęli być wykorzystywani do robót zewnętrznych. I to wtedy, 5 stycznia 1945 roku Mieczysław Dukalski i 29 innych więźniów dokonali spektakularnej ucieczki z rąk niemieckich oprawców. Niestety, ich pierwsza próba do dotarcia do Generalnego Gubernatorstwa nie powiodła się. Po zakończeniu wojny, Dukalski dołączył do Brygady Świętokrzyskiej NSZ, gdzie pełnił różne funkcje i miał znaczący wpływ na wydarzenia w Niemczech, aż do swojego wyjazdu do Francji w 1980 roku, gdzie przez długie lata posługiwał się nazwiskiem Mieczysław Zapora.

W ciągu swojego życia, pozostawił po sobie liczne wspomnienia o czasach wojny, które świadczą o jego niezwykłej drodze i odwadze.

Odznaczenia

Mieczysław Dukalski, wyróżniający się osobą w historii, zdobył szereg prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jego dokonaniach oraz zasługach. W skład jego odznaczeń wchodzą:

• Krzyż Walecznych,
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Medal Wojska,
• przedstawienie do odznaczenia Virtuti Militari przez płk. Tadeusza Boguszewskiego,
• Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego (w 1997 roku odmówił przyjęcia odznaczenia z powodu przeszłości osoby nadającej – Aleksandra Kwaśniewskiego).

---

Oceń: Mieczysław Dukalski

---