Mirosław Żelazny

---

Kariera naukowa

W latach 1973–1977 Mirosław Żelazny podejmował studia w Instytucie Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu tego etapu edukacji, w 1977 roku, obronił pracę magisterską zatytułowaną Istnienie i egzystencja w filozofii Karla Jaspersa. Kontynuując swoją karierę akademicką, w 1981 roku obronił na UMK pracę doktorską, która dotyczyła Problem metafizyki u Nietzschego i Wagnera. W 1989 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na podstawie pracy Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim (od Kanta do Nietzschego).

W wyniku swoich osiągnięć, we wrześniu 1977 roku rozpoczął pracę na UMK, najpierw w Zakładzie Etyki w Instytucie Nauk Społecznych, a później przeszedł do Instytutu Filozofii. Od 1990 roku pełnił funkcję kierownika Zakładu Estetyki w tym instytucie. W 1995 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych ze specjalizacją w estetyce oraz historii filozofii nowożytnej.

Jako uznany naukowiec, Żelazny był także przewodniczącym rady programowej Studiów z filozofii niemieckiej oraz współzałożycielem i członkiem rady programowej serii filozoficznej wydawnictwa Comer, później przekształconego w Wydawnictwo Rolewski. Ponadto przewodniczył Radzie Programowej Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych przy UMK.

W ciągu swojej kariery opublikował dziewięć książek oraz wiele artykułów, które koncentrowały się na historii filozofii, w szczególności niemieckiej, a także na historii etyki i estetyki. Do jego znaczących osiągnięć należy dokonanie trzeciego polskiego przekładu Krytyki czystego rozumu autorstwa Kanta.

Niemniej jednak, jego kariera napotkała trudności. Na początku 2018 roku został zawieszony przez rektora UMK na trzy miesiące z powodu oskarżeń o mobbing. 17 stycznia 2020 roku komisja dyscyplinarna, działająca na wniosek rzecznika, nałożyła na Żelaznego karę nagany i pięcioletni zakaz pełnienia funkcji kierowniczych. Dnia 2 kwietnia 2020 roku, media poinformowały, że z dniem 1 kwietnia 2020 roku UMK rozwiązał z nim stosunek pracy „bez zachowania okresu wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych”.

Książki autorskie

Mirosław Żelazny jest autorem wielu znaczących dzieł, które w znaczący sposób przyczyniły się do rozwoju filozofii oraz estetyki. Poniżej przedstawiamy listę jego książek:

• Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim od Kanta do Nietzschego, Toruń 1986,
• Źródłowy sens pojęcia estetyka. Rozprawy z historii estetyki niemieckiej, Toruń 1994,
• Idea wolności w filozofii Kanta, Toruń 1993 (II wyd. 2001),
• Heglowska filozofia ducha, Toruń 2000,
• Nietzsche – „ten wielki wzgardziciel”, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2007,
• Podpatrzyć niebo. Esej z filozofii idei, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2008,
• Kant dla początkujących, Toruń 2008,
• Hegel dla początkujących, Toruń 2009,
• Estetyka filozoficzna, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2009,
• Filozofia i psychologia egzystencjalna, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, 2011.

Wybrane artykuły

Oto wybór artykułów autorstwa Mirosława Żelaznego, które zyskały uznanie w środowisku filozoficznym:

• O źródle i granicach historii w filozofii Karla Jaspersa, „Studia Filozoficzne” nr 8/1979,
• Wpływ Schopenhauera i Wagnera na twórczość młodego Nietzschego, „Studia Filozoficzne” nr 9/1981,
• Wieczny powrót i wieczne powracanie w filozofii Fryderyka Nietzschego, „Studia Filozoficzne” nr 11–12/1982,
• Chaos i logos, „Studia Filozoficzne” nr 11–12/1983,
• Józef Władysław Bychowiec, w: Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim, Toruń 1997,
• Wprowadzenie, w: J. Ożarowski, Droga rozwojowa marburskiej doktryny etycznej, Warszawa 1998,
• Czym jest dla mnie filozofia?, w: Przeszłość i przyszłość filozofii, pod red. R. Kozłowskiego i P. W. Juchacza, Poznań 1999,
• O pewnym polskim modelu kariery zawodowej – kariera jako służba słabszym grupom społecznym (na marginesie etyki Kanta i Żeromskiego), „Zagadnienie Naukoznawstwa” z. 2/2001,
• Ładunek emocjonalny: historia, tradycja kulturowa, w: Historyczne wnętrze urbanistyczne, Warszawa 2001.

Recenzje

W zbiorze recenzji Mirosława Żelaznego można znaleźć szereg ważnych publikacji, które przyczyniają się do rozwoju myśli filozoficznej. Oto niektóre z nich:

• „Wspomnienia o Karlu Jaspersie”, publikacja w „Ruchu Filozoficznym” z 1978 roku,
• B. Welte, „Między czasem a wiecznością”, opublikowane w „Ruchu Filozoficznym” w 1985 roku,
• U. Schneider, „Podstawowe zasady filozofii szczęścia u Nietzschego”, „Ruch Filozoficzny”, również 1985,
• „Karl Jaspers. Filozof wśród filozofów”, recenzja w „Ruchu Filozoficznym” z 1994 roku,
• „Aktualność Kanta” autorstwa Otfrieda Hoffe, publikacja w „Znaku”, numer 8 z 1995 roku,
• H. Benisz, „Filozofia i sztuka u Nietzschego”, „Ruch Filozoficzny”, nr 4 z 1996 roku.

Przekłady

Oto zestawienie znaczących przekładów, które ukazują wpływ myśli filozoficznej na polski język i kulturę:

• M. Heidegger, Polna droga, „Colloquia Communia” nr 4/1983,
• I. Kant, O zmyśle wewnętrznym, „Studia Filozoficzne” nr 6/1987,
• I. Kant, Koniec wszystkich rzeczy, O niedawno powstałym wyniosłym tonie w filozofii, Toruń 1992 (wyd. 2, Toruń 1996),
• I. Kant, Przypuszczalny początek ludzkiej historii (i inne rozprawy historiozoficzne), Toruń 1995,
• I. Kant, Rozważania o uczuciu piękna i wzniosłości, w: tegoż, Pisma przedkrytyczne, Toruń 1999 (wspólnie z Dariuszem Pakalskim),
• I. Kant, Spór fakultetów, Toruń 2003,
• I. Kant, Krytyka czystego rozumu, Dzieła zebrane Immanuela Kanta, t. 2, Toruń 2013.

---

Oceń: Mirosław Żelazny

---