Halina Kurkowska

---

Życiorys

Halina Kurkowska pochodziła z rodzinny o silnych tradycjach edukacyjnych. Jej ojciec pełnił rolę nauczyciela w radomskim gimnazjum. W 1939 roku zdała egzamin dojrzałości, a tuż po wybuchu II wojny światowej rozpoczęła pracę w lokalnej mleczarni. 

Na początku przygody zawodowej angażowała się w pracy fizycznej, jednak z czasem awansowała na stanowisko sekretarki dyrektora zakładu, który był Polakiem. Po nawiązaniu znajomości z profesorem Julianem Krzyżanowskim, Halina podjęła decyzję o zmianie zatrudnienia na takie, które zapewniało jej możliwość wyjazdów do Warszawy na tajne wykłady. W stolicy studiowała wspólnie z takimi osobami jak Tadeusz Gajcy, Julia Hartwig oraz Zdzisław Strohski. Jej działalność obejmowała również aktywny udział w Ruchu Oporu, w ramach Armii Krajowej.

Po wojnie udała się do Krakowa, gdzie spotkała profesora Witolda Doroszewskiego, który był promotorem jej pracy magisterskiej. Halina obroniła ją jesienią 1945 roku w Warszawie. Wkrótce potem rozpoczęła pracę jako wolontariuszka w Katedrze Języka Polskiego na Uniwersytecie Warszawskim. W 1949 roku z sukcesem obroniła pracę doktorską na temat „Budowy słowotwórczej przymiotników polskich”, a w 1954 roku uzyskała tytuł docenta.

W latach 1953-1973 kierowała Zakładem Stylistyki i Kultury Języka Polskiego. Uczestniczyła w pracy akademickiej, pełniąc dwukrotnie funkcję prodziekana – po raz pierwszy na Wydziale Dziennikarstwa, a następnie na Wydziale Filologii. Równocześnie prowadziła Studium Podyplomowe dla nauczycieli języka polskiego przez osiem lat.

Jej badania sięgały tematyki słowotwórstwa, leksykografii, socjolingwistyki oraz kultury języka polskiego. Halina zmarła w wyniku choroby nowotworowej. W styczniu 1976 roku podpisała list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL, sprzeciwiając się zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

W realiach PRL informacje dotyczące Haliny Kurkowskiej były obiektem cenzury. W 1977 roku jej nazwisko znalazło się na liście osób szczególnie kontrolowanych przez cenzurę. Wzmianki cenzorskie spasował Tomasz Strzyżewski, który w swojej publikacji dotyczącej peerelowskiej cenzury zawarł notatkę z dnia 7 stycznia 1977 roku z Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Zawierała ona wytyczne dla cenzorów, wskazujące jej nazwisko z adnotacją: „Wszelkie próby popularyzowania w środkach masowego przekazu (prasa codzienna, radio, TV, tygodniki społeczno-polityczne) niżej wymienionych osób należy sygnalizować kierownictwu GUKPPiW”. Wytyczne te pozwalały na publikacje jedynie w prasie specjalistycznej oraz naukowej.

Dorobek naukowy

Halina Kurkowska, wybitna postać w dziedzinie językoznawstwa, była autorką licznych felietonów, artykułów oraz książek odnoszących się do różnorodnych zagadnień związanych z językiem polskim. Jej dorobek naukowy jest imponujący i obejmuje szereg istotnych publikacji, które wniosły znaczący wkład w rozwój polskiej lingwistyki.

Wśród najważniejszych prac Haliny Kurkowskiej można wyróżnić następujące tytuły:

• Budowa słowotwórcza przymiotników polskich (1954),
• Stylistyka polska. Zarys (wspólnie ze Stanisławem Skorupką) (1959),
• Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej (wspólnie z Danutą Buttler i Haliną Satkiewicz) (1971),
• Słownik poprawnej polszczyzny (wspólnie z Witoldem Doroszewskim) (1973),
• O nowym słownictwie polskim,
• Polszczyzna ludzi myślących,
• Mały słownik frazeologiczny (wspólnie z Teresą Iglikowską),
• Zagadnienia poprawności gramatycznej,
• Współczesna polszczyzna (praca zbiorowa),
• Językoznawstwo strukturalne.

Te publikacje świadczą o jej wszechstronności oraz zaangażowaniu w badania nad językiem polskim, a także o chęci dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi.

---

Oceń: Halina Kurkowska

---