Piotr Juliusz Kurzątkowski


Piotr Juliusz Kurzątkowski, urodzony 5 grudnia 1888 roku w Radomiu, to postać o bogatym dorobku artystycznym oraz edukacyjnym. Odszedł 5 stycznia 1952 roku w Lublinie, pozostawiając po sobie ślad w świecie sztuki.

Był grafikiem, malarzem oraz pedagogiem, którego prace i nauczanie wpłynęły na wielu artystów i studentów. Jego życie i działalność twórcza były związane z rozwijającymi się wówczas tendencjami artystycznymi w Polsce.

Życiorys

Piotr Juliusz Kurzątkowski, syn Apolinarego Ignacego oraz Julii z Bońkowskich, miał przybranego brata Jana (1899–1975), od którego otrzymał wiele artystycznych inspiracji. Swoje dzieciństwo oraz młodzieńcze lata spędził w Radomiu, gdzie często odwiedzał majątek Józefa Brandta w Orońsku, ponieważ jego wuj pełnił tam funkcję administratora. Piotr edukował się w Radomskim Gimnazjum Męskim, lecz w 1905 roku został usunięty z tej placówki za udział w strajku szkolnym. Następnie kontynuował naukę w Miejskiej Szkole Handlowej w Radomiu.

W latach 1909–1912 uczęszczał do Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem znakomitych artystów, takich jak Stanisław Lentz, Edward Trojanowski oraz Ignacy Pieńkowski. W 1923 roku Piotr podjął pracę w Męskim Seminarium Nauczycielskim w Radomiu, równocześnie kontynuując naukę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, przekształconej w 1932 roku w Akademię Sztuk Pięknych. Jak zauważył Tadeusz Mroczek, studiował również sztukę zdobniczą pod kierunkiem prof. Wojciecha Jastrzębowskiego.

W 1919 roku zawarł związek małżeński z Heleną Wasilewską (1897–1988). Para doczekała się trzech synów: Bogdana (1922–2000), Krzysztofa (1925–1989), który był artystą-plastykiem i członkiem awangardowej grupy „Zamek”, oraz Mieczysława (1932–2000). Przeprowadzili się z Jedlni koło Radomia do Lubartowa w 1925 roku, a w 1931 roku Piotr osiedlił się w Lublinie. Już od 1926 roku nauczał rysunku w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim, a po zamknięciu tej instytucji w roku szkolnym 1938/1939 został przeniesiony do I Państwowego Gimnazjum i Liceum im. St. Staszica.

Podczas II wojny światowej Piotr uczył w Szkole Handlowej Żeńskiej. W latach 1944–1950 ponownie pracował w Staszicu, a później (w latach 1950–1952) w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych. Od 1932 roku był członkiem Związku Polskich Artystów Grafików. Pełnił funkcję prezesa Lubelskiego Związku Teatrów i Chórów Ludowych oraz był jednym z założycieli Związku Artystów Plastyków w Lublinie. Angażował się również w działalność Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Lublinie.

W 1952 roku zmarł i został pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie. W lipcu 1961 roku miała miejsce pośmiertna wystawa jego prac w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych w Lublinie.

Twórczość

Juliusz Kurzątkowski, znany głównie pod imieniem Juliusza, był artystą, który swoją pasję wyrażał przez grafikę oraz rysunek. Jego twórczość obejmowała różnorodne techniki, z których najczęściej korzystał to linoryt, ale nie ograniczał się tylko do niego. Oprócz linorytu, zajmował się także drzeworytem, akwafortą, monotypią oraz cynkografią. Kurzątkowski był odpowiedzialny za wiele ilustracji i okładek, które zdobiły takie publikacje jak: „Ognisko Nauczycielskie”, „Region Lubelski”, „Promyk” oraz „Promyczek”. Warto wspomnieć, że projektował również ekslibrisy, w tym jeden z najbardziej znanych dla poety Józefa Czechowicza, z którym łączyła go bliska przyjaźń.

W jego dorobku artystycznym znalazły się także obrazy olejne, akwarele i pastele. W niektórych źródłach wskazuje się, że sporadycznie pracował również jako rzeźbiarz, chociaż termin ten jest nieco ogólny. Na pewno do jego działalności artystycznej można zaliczyć wykonane przez niego lalki, które były używane w teatrach kukiełkowych oraz w regionalnych szopkach.

Tematyka prac malarskich Kurzątkowskiego koncentrowała się przede wszystkim na zabytkowej architekturze Lublina oraz ukazywaniu scenek o charakterze obyczajowym. Wśród ulubionych motywów artysty często pojawiał się lubelski zamek królewski z jego charakterystyczną wieżą, nazywaną donżonem. Interesujące jest to, że fragment jednego z jego dzieł, gdzie ukazał postacie Don Kichota oraz Sancho Pansę przy Bramie Grodzkiej, został później wykorzystany w procesie tworzenia logo dla Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”.

Przypisy

  1. Kurzątkowski Bogdan [online], Nekrologi Warszawskie. Baza nekrologów [dostęp 26.02.2021 r.]
  2. Kurzątkowski Juliusz [online], liceumplastyczne.lublin.pl [dostęp 24.02.2020 r.]
  3. Wybrane biogramy osób zasłużonych dla miasta, Cmentarz rzymskokatolicki - Lublin [online], dormitorium.lublin.pl [dostęp 19.01.2020 r.]
  4. Dorota Kurzątkowska-Hałasa, Krzysztof Kurzątkowski [online], Gazeta Wyborcza Lublin, 22.02.2002 r. [dostęp 26.02.2021 r.]
  5. Tadeusz Mroczek, Kurzątkowski Krzysztof, [w:] Tadeusz Radzik, Jan Skarbek, Adam Andrzej Witusik (red.), Słownik Biograficzny Miasta Lublina, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993, s. 150-151 [dostęp 26.02.2021 r.]
  6. Tadeusz Mroczek, Kurzątkowski Piotr Juliusz, [w:] Tadeusz Radzik, Jan Skarbek, Adam Andrzej Witusik (red.), Słownik Biograficzny Miasta Lublina, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993, s. 152-153 [dostęp 26.02.2021 r.]
  7. a b Urszula Kurzątkowska. Juliusz Kurzątkowski (1888–1952) i Józef Czechowicz. „Scriptores”. nr 30, s. 79–82, 2006 r.
  8. a b Urszula Kurzątkowska, Czy Juliusz Kurzątkowski trudnił się rzeźbą? Materiały do historii teatru lalek w Lublinie, „Studia i Materiały Lubelskie”, 18, 2015, s. 155–184 [dostęp 04.02.2021 r.]
  9. Agnieszka Antoń, Dorobek artystyczny Piotra Juliusza Kurzątkowskiego na tle współczesnych grafików lubelskich, [w:] Artyści lubelscy i ich galerie w XX wieku, Lublin 2004, s. 31-46.
  10. Mieczysław Kurzątkowski. Juliusz Kurzątkowski. „Gazeta Wyborcza w Lublinie”. nr 30, s. 3, 1997.

Oceń: Piotr Juliusz Kurzątkowski

Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:15