Ulica Józefa Piłsudskiego w Radomiu

---

Historia

Ulica zyskała swoje miejsce dzięki Planowi regulacyjnemu Radomia z 1822 roku, a jej formalne oddanie do użytku miało miejsce w październiku 1888.

Warto podkreślić, że w 1901 roku ulica została wyposażona w oświetlenie elektryczne, co z pewnością podniosło komfort życia mieszkańców.

Nazwa

Ulica Piłsudskiego w Radomiu ma bogatą historię, której świadectwem są historyczne zdjęcia obiektów znajdujących się wzdłuż tej ulicy oraz w jej bezpośrednim otoczeniu. Warto zauważyć, że nazwa tej ulicy ulegała wielokrotnym zmianom na przestrzeni lat.

• W latach 1888–1919 ulica nosiła nazwę ulicy Szerokiej – co odnosiło się do jej większej szerokości w porównaniu do innych ulic znajdujących się w dziewiętnastowiecznej części radomskiego Śródmieścia,
• W latach 1919–1942 przyjęto nazwę ulicy Józefa Piłsudskiego,
• Okres 1942–1945 oznaczał zmianę nazwy na Kastanienallee (niem. al. Kasztanowa), co nawiązywało do kasztanowców, które ozdabiały tę ulicę,
• W latach 1945–1948 ponownie osiedliła się nazwa ulicy Józefa Piłsudskiego,
• Następnie, od 1948 do 1990 roku, ulica nosiła imię Marcelego Nowotki,
• Od 1990 roku, ulica znów jest znana jako ulica Józefa Piłsudskiego.

Architektura

Ulica Józefa Piłsudskiego w Radomiu to przykład spójnej zabudowy architektonicznej, w dużej mierze powstałej w XIX wieku. W tej okolicy zarejestrowano wiele wartościowych obiektów, które mają nie tylko znaczenie estetyczne, ale także historyczne.

Rejestr zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa obejmuje następujące budynki:

• nr 1 – dom, wybudowany po 1890 roku,
• nr 2 (róg z ul. Traugutta 40) – secesyjny dom Zajdensznirów z 1911 roku, w którym 5 listopada 1918 roku rozpoczęto proces przejmowania władz z rąk austriackich okupantów, co zakończyło się proklamacją Republiki Radomskiej,
• nr 4 – eklektyczna kamienica z końca XIX wieku, w której okresie międzywojennym znajdowała się siedziba radomskiego oddziału Banku Związku Ziemian w Warszawie,
• nr 3/5 – kamienica z XIX/XX wieku,
• nr 6 – dom, powstały w pierwszej ćwierci XIX wieku,
• nr 7 – eklektyczna kamienica z 1895 roku, znana z bogatej dekoracji fasady. W międzywojniu mieściła się tam kawiarnia Tomasza Wolańskiego. Na jej ścianie znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone Adolfowi Tochtermanowi oraz Stanisławowi Wernerowi,
• nr 8 – dom, wybudowany po 1890 roku,
• nr 9 – dom Krystyny z Brandtów Tyszkiewiczowej, córki Józefa Brandta, w którym malarz mieszkał i zmarł. W 1926 roku na elewacji umieszczono tablicę upamiętniającą artystę,
• nr 10 (róg z ul. Sienkiewicza) – neorenesansowy gmach z 1894 roku. W okresie międzywojennym była to siedziba Okręgowej Dyrekcji Kolei Państwowych, a obecnie siedziba Sądu Okręgowego,
• nr 11 – neoklasycystyczna kamienica z końca XIX wieku, gdzie w międzywojniu redagowano m.in. tygodnik „Radomianin”,
• nr 12 – willa Włodzimierza Kulczyckiego, która jest neoklasycystyczną willą ogrodową z czterokolumnowym portykiem. W okresie międzywojennym mieścił się tam radomski oddział Banku Handlowego w Łodzi i czasowo redakcja dziennika „Gazeta Radomska”. Obecnie to główny budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Andrzeja i Józefa Załuskich,
• nr 13 – eklektyczna kamienica z drugiej połowy XIX wieku, charakteryzująca się bogatą dekoracją fasady,
• nr 15 – budynek dawnej Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Radomskich z 1897 roku, zaprojektowany w stylu neogotyckim, z oryginalnym wystrojem wnętrz. W okresie międzywojennym pełnił funkcję siedziby m.in. radomskiego oddziału Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Radomskiego Towarzystwa Kredytowego Miejskiego i innych instytucji finansowych,
• nr 19 – dom, wzniesiony w pierwszej ćwierci XIX wieku.

W gminnej ewidencji zabytków widnieją także inne wartościowe budynki, w tym:

• nr 17 – dom murowany, wzniesiony w czwartej ćwierci XIX wieku.

---

Oceń: Ulica Józefa Piłsudskiego w Radomiu

---