Ulica Romualda Traugutta w Radomiu

Ulice i place

Ulica Romualda Traugutta, usytuowana w sercu Radomia, stanowi kluczowy element dzielnicy Śródmieście. W dziejach miasta ta ulica pełniła nie tylko funkcję komunikacyjną, ale także ma ważne znaczenie dla mieszkańców i turystów.

Ta ważna arteria łączy ulice Żeromskiego z placem Dworcowym, co czyni ją jednym z kilku kluczowych odcinków transportowych w Radomiu. Ulica Romualda Traugutta krzyżuje się z istotnymi ulicami, takimi jak Tochtermana, Piłsudskiego, Moniuszki, Narutowicza, Mickiewicza, Bogusławskiego, Planty, Poniatowskiego oraz Beliny-Prażmowskiego.

Ze względu na swoją długość oraz piękne otoczenie, ulica ta jest uważana za jedną z najdłuższych ulic w zabytkowej części radomskiego Planty. Mieszkańcy oraz odwiedzający Radom mogą podziwiać nie tylko architekturę, ale także bogatą historię, jaką ta ulica nosi w sobie.

Historia

Przed rokiem 1885 bieżąca ulica była fragmentem traktu, który łączył Radom z innymi miejscowościami, w tym Skaryszewem oraz Iłżą, prowadząc dalej do Sandomierza.

Jej formalne wytyczenie miało miejsce w kontekście realizacji budowy kolei Iwanogrodzko-Dąbrowskiej, która miała miejsce w latach 1883–1885.

Nazwa

Ulica Traugutta w Radomiu ma bogatą historię, a jej nazwa zmieniała się wielokrotnie na przestrzeni lat.

  • W latach 1885 – 1932 funkcjonowała jako ul. Długa,
  • W okresie 1932 – 1942 nosiła nazwę ul. Traugutta,
  • W czasach II wojny światowej, w latach 1942 – 1945, została przemianowana na Bahnhofstrasse,
  • Po zakończeniu wojny, od 1945 roku, znów zyskała nazwę ul. Traugutta.

Architektura

Zabudowa ulicy ukazuje dużą różnorodność architektoniczną, z przewagą budynków wzniesionych od XIX wieku do I połowy XX wieku. W szczególności wyróżniają się następujące obiekty:

  • nr 62 – dawny budynek Hotelu Francuskiego, który funkcjonował od 1886 do 1971 roku i był jednym z najlepszych miejsc noclegowych w Radomiu. Wnętrze obiektu zdobiły cenne polichromie,
  • nr 61 – budynek, w którym mieściła się szkoła Ludwika Lorentza (ojca Stanisława Lorentza), działająca między 1896 a 1901 rokiem. Szkoła została zamknięta przez władze carskie z powodu patriotycznego modelu nauczania,
  • nr 61a – kampus Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu,
  • nr 40 – secesyjny dom znajdujący się na rogu z ulicą Piłsudskiego 2, zbudowany w 1911 roku,
  • nr 34 – modernistyczny budynek z lat trzydziestych XX wieku, który w okresie międzywojennym tętnił życiem jako prywatna klinika położniczo-ginekologiczna dr Feliksa Żabnera. Po II wojnie światowej budynek został zakupiony przez gminę kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, a do 2012 roku pełnił funkcję siedziby tej denominacji,
  • nr 32 – modernistyczna kamienica z lat trzydziestych XX wieku,
  • nr 32a – przykład niemieckiej architektury modernistycznej z czasów faszystowskich,
  • nr 17a i 17b – socrealistyczne osiedle Planty, które powstało w miejscu domów czynszowych zniszczonych w wyniku bombardowań podczas II wojny światowej,
  • W najbliższej okolicy ulicy Traugutta znajduje się budynek dawnej elektrowni miejskiej z 1901 roku. W zrewitalizowanym gmachu, który przeszedł modernizację w latach 2010-2015, mieści się Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”, charakteryzujące się jedną z największych i najlepszych kolekcji sztuki współczesnej w Polsce.
  • Na południowym krańcu ulicy znajduje się wspaniały gmach dworca kolejowego, wzniesiony w 1895 roku według projektu Adolfa Schimmelpfenniga, który przeszedł gruntowną przebudowę w okresie międzywojennym.

W obrębie rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa znajdują się następujące obiekty:

  • nr 36 – dom, początek XX wieku,
  • nr 38 – dom z oficyną, pierwsza ćwierć XX wieku,
  • nr 40 – (Piłsudskiego 2) dom, początek XX wieku,
  • nr 43 – kamienica z 1900 roku,
  • nr 45 – dom z XIX/XX wieku,
  • nr 51 – dom z 1896 roku.

W Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Radomia, oprócz obiektów uznanych za zabytki, znajdują się także inne ciekawe budynki:

  • nr 6 – murowany dom z końca XIX wieku,
  • nr 8 – murowany dom z końca XIX wieku,
  • nr 10 – murowany dom z końca XIX wieku,
  • nr 12 – murowany dom z lat 20. XX wieku,
  • nr 13 – murowany dom z lat 20. XX wieku,
  • nr 17, 17a, 17b (Bogusławskiego 1) – domy murowane, lata 20. XX wieku,
  • nr 18 – murowany dom z lat 20. XX wieku,
  • nr 20 – murowany dom z lat 20. XX wieku,
  • nr 32 – dom Stareców-Wssnerów, około 1939-1940,
  • nr 32a – budynek mieszkalny, 1940,
  • nr 34 – murowany budynek z lat 20. XX wieku,
  • nr 36 – murowany dom, początek XX wieku,
  • nr 38 – murowany dom, pierwsza ćwierć XX wieku,
  • nr 39 – murowany dom, początek XX wieku,
  • nr 41 – budynek mieszkalny, pierwsza ćwierć XX wieku,
  • nr 44 – niegdyś Prywatne Gimnazjum Żeńskie Marii Gaj, murowane, powstałe z dawnej stajni przy gimnazjum, koniec XIX wieku,
  • nr 46 – stodola prawa, murowana, oraz stodola lewa, murowana, dom murowany, końcówka XIX wieku,
  • nr 51a – murowany dom, XIX wiek,
  • nr 52 – murowana oficyna, początek XX wieku,
  • nr 53 – murowany dom, początek XX wieku,
  • nr 55 – murowany dom, początek XX wieku,
  • nr 61 – d. Szkoła Lorentza, obecnie Zespół Szkół Ekonomicznych, murowany, końcówka XIX wieku,
  • nr 62 – budynek, dawny Hotel Francuski, murowany, końcówka XIX wieku,
  • nr 62 – murowany dom, końcówka XIX wieku.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 16.10.2019 r.]
  2. J. Frejtag, Turning "Polish Boxes into German Houses": On the Transformations of Architecture in Poland during the Second World War as Exemplified by the Changing Design of the Zajdensznir Tenement in Radom, w: Ikonotheka, 2018, t. 28, s. 105-107.
  3. Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy miasta Radomia na lata 2017–2020, s. 80–82, 88.
  4. R. Metzger, Radom między wojnami: opowieść o życiu miasta 1918 – 1939, Łódź – Radom 2012, s. 52.
  5. BIP UM Radom, Uchwała nr 330/2012 w sprawie podziału Radomia na obszary Systemu Informacji Miejskiej.
  6. a b c d J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 279–280.
  7. J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, s. 53.
  8. J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, s. 195.
  9. Nasza inwestycja – budowa siedziby MCSW Elektrownia.

Oceń: Ulica Romualda Traugutta w Radomiu

★★★★★
Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:12