Stanisław Płużański

---

Życiorys

Stanisław Płużański był wybitnym inżynierem, który uzyskał wykształcenie wyższe techniczne w zakresie budowy maszyn na Politechnice Darmstadzkiej. W 1906 roku rozpoczął swoją karierę zawodową jako konstruktor, a nieco później awansował na kierownika działu w warszawskiej wytwórni silników spalinowych Ursus.

W miarę upływu czasu zainteresowania profesora Płużańskiego skupiły się na projektowanie oraz budowie zakładów przemysłowych. Od 1926 roku aktywnie uczestniczył w tworzeniu Polskich Zakładów Skoda, pełniąc jednocześnie funkcję dyrektora oraz członka zarządu tego zakładu, a w późniejszych latach pełnił rolę doradcy technicznego.

Oprócz działalności przemysłowej, Płużański był także zapalonym dydaktykiem. W latach 1909–1916 wykładał technologie metali oraz maszynoznawstwo w ramach Kursów Wieczornych dla Techników, a także mechanikę dla cukrowników (1910) i nowinki w silnikach spalinowych w ramach Wykładów dla Inżynierów (1913) na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W 1915 roku odegrał ważną rolę w organizacji Politechniki Warszawskiej.

Od 1928r. prowadził wykłady z zakresu uzbrojenia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Przez swoje osiągnięcia w zakresie edukacji technicznej, w 1931 roku został mianowany profesorem zwyczajnym oraz kierownikiem Zakładu Obróbki Metali na tym wydziale.

W okresie międzywojennym Płużański był także zaangażowany w działalność związana z organizacją wytwarzania, stając się członkiem założycielem Instytutu Naukowej Organizacji w Warszawie. Po założeniu Akademii Nauk Technicznych w Warszawie, został jej członkiem korespondentem. W 1929 roku objął przewodnictwo Komisji Techniki Warsztatowej w Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Ponadto był związany z wieloma stowarzyszeniami technicznymi, takimi jak Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników Polskich i Instytut Inżynierów Mechaników w Londynie, gdzie pełnił funkcję pierwszego prezesa Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii.

W latach 1935–1936 oraz 1936–1937 sprawował obowiązki dziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. Po wybuchu II wojny światowej, profesor miał możliwość wyjazdu do Francji, a następnie osiedlił się w Anglii, organizując polski ośrodek studiów politechnicznych.

Po wojnie, w latach 1946/47 oraz 1947/48, ponownie pełnił obowiązki dziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W 1950 roku został przewodniczącym Komisji Mechaniki Wydziału V Nauk Technicznych Akademii i pełnił tę funkcję do końca swojego życia.

Jednym z kluczowych dzieł Płużańskiego była książka „Mobilizacja przemysłu na potrzeby obrony kraju”, wydana w Warszawie w 1934 roku, która szybko doczekała się tłumaczeń na języki francuski, niemiecki i rosyjski. W okresie swojego przymusowego pobytu za granicą wydał książkę pt. „Szkolnictwo techniczne w Wielkiej Brytanii”, która ukazała się w Londynie w 1941 roku.

Ostatnie lata życia profesor Płużański poświęcił w całości młodzieży studiującej na Politechnice Warszawskiej. Zmarł w 1951 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 299a-1-27).

Stanowiska

Stanisław Płużański w swojej karierze zawodowej piastował wiele znaczących stanowisk, które były świadectwem jego umiejętności oraz wkładu w rozwój branż technicznych i akademickich w Polsce.

• od 1906 – rozpoczął pracę jako konstruktor, a następnie objął stanowisko kierownika w warszawskiej wytwórni silników spalinowych Ursus,
• od 1919 – został pierwszym profesorem Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie,
• od 1926 – pełnił funkcję dyrektora oraz członka zarządu w Polskich Zakładach Skoda, a także doradcy technicznego budowy,
• od 1928 – rozpoczął wykłady na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej,
• od 1929 – przewodniczył Komisji Techniki Warsztatowej w Polskim Komitecie Normalizacyjnym,
• od 1931 – zajmował stanowisko kierownika Zakładu Obróbki Metali PW,
• 1935–1937 i 1946–1947 – był dziekanem Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej,
• od 1950 – przewodniczył Komisji Mechaniki Wydziału V Akademii Nauk Technicznych.

Członkostwa

W 1923 roku Stanisław Płużański został członkiem korespondentem Akademii Nauk Technicznych z siedzibą w Warszawie.

Wybrane publikacje

Stanisław Płużański był autorem wielu znaczących prac, które miały wpływ na różne dziedziny. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego wybranych publikacji:

• Mobilizacja przemysłu na potrzeby obrony kraju, Warszawa 1934 r.,
• Szkolnictwo techniczne w Wielkiej Brytanii, Londyn 1941 r.

---

Oceń: Stanisław Płużański

---