August Oktawian Wrześniowski urodził się 22 marca 1836 roku w Radomiu, a zmarł 16 maja 1892 roku w Warszawie. Był to znakomity polski zoolog oraz prawnik, który znacząco przyczynił się do popularyzacji teorii ewolucji Charlesa Darwina. Jako twórca polskiej protozoologii, Wrześniowski odegrał kluczową rolę w rozwoju tej dziedziny naukowej w Polsce.
W latach 1864–1889 pełnił stanowisko profesora w Szkoły Głównej Warszawskiej, a później również na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, gdzie miał znaczący wpływ na kształtowanie się myśli naukowej w zakresie zoologii. Jego prace oraz wykłady nawiązywały do fundamentalnych zagadnień teorii ewolucji, co czyniło go jednym z pionierów tego podejścia w polskiej nauce.
Wrześniowski był członkiem wielu towarzystw naukowych zarówno w kraju, jak i za granicą. Warto także zaznaczyć, że należał do Towarzystwa Tatrzańskiego, co świadczy o jego zainteresowaniach również poza dziedziną zoologii.
W artystycznym komentarzu do jego działalności, Józef Nusbaum zauważył, że August Wrześniowski był jednym z pierwszych nauczycieli w Polsce, którzy na forum akademickim otwarcie mówili o zasadach ewolucjonizmu. Stwierdzał, że prowadził wykłady zwięzłe, jasne i krytyczne, które przybliżały studentom podstawy tej przełomowej teorii.
Publikacje
August Wrześniowski był niezwykle płodnym autorem, który opublikował ponad 200 prac oraz artykułów, koncentrując się na takich tematach jak fauna wymoczków i skorupiaków polskich, antropologia górali tatrzańskich oraz etnografia Podhala.
Do jego najważniejszych publikacji należą:
- Wykłady zoologii, miane w Szkole Głównej Warszawskiej (kurs litografowany; pierwsze informacje o darwinizmie w Polsce), 1863,
- Karol Darwin, w: Wszechświat, 1882,
- Przyczyny dziedziczności i zmienności u roślin i u zwierząt, w: Ateneum, 1887,
- Podręcznik Zasady zoologii, 1888.
Wrześniowski zajął się również tłumaczeniem dzieł wybitnych naukowców, takich jak Eduard Oscar Schmidt, Alfred Russell Wallace i Thomas Henry Huxley, co miało istotny wpływ na rozwój wiedzy w Polsce.
W roli działacza Towarzystwa Tatrzańskiego, W wydanej przez warszawskie Ateneum w 1881 roku pracy Tatry i Podhalanie, która została przedrukowana rok później w „Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego”, August Wrześniowski wspomniał o góralskich pieśniach, dostarczając ich przykłady.
Po śmierci został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 178-1-9/10).
Przypisy
- Wrześniowski August, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 24.11.2020 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: Tadzio Wrześniowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 14.06.2020 r.]
- AugustA. Wrześniowski AugustA., Zasady zoologii [online], polona.pl [dostęp 25.07.2019 r.]
- nekrolog w Kurierze Warszawskim R. 72, 1892, nr 137, s.2
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jerzy Skowronek | Daniel Wójcik | Konstanty Fanti | Piotr Dominiak | Zofia Sekuła | Longin Kaczanowski | Maria Romanowska (ekonomista) | Edward Arnekker | Henryk Drzazga | Saturnin Zawadzki | Maciej Kawecki | Stanisław Świdwiński | Irena Dąbkowska | Władysław Misiuna | Radomir Jasiński | Marian Mazur (naukowiec) | Marek Leszczyński | Barbara Szabat | Emil Michał Przychodzki | Stanisław PłużańskiOceń: August Wrześniowski