Grób Nieznanego Żołnierza w Radomiu

---

Historia

Pomnik, który dziś znamy jako Grób Nieznanego Żołnierza w Radomiu, ma swoją historię, którą warto przypomnieć. W nocy z 2 na 3 maja 1925 roku anonimowy fundator złożył marmurową płytę przed wejściem do kościoła garnizonowego. Na płycie znajdował się złocony napis, który miał na celu uhonorowanie Nieznanego Żołnierza. Wkrótce po tym wydarzeniu przystąpiono do aranżacji przestrzeni wokół pomnika, a sama tablica została w tym miejscu aż do wiosny 1940 roku.

Niestety, w wyniku rozkazów okupacyjnych wydanych przez niemieckie władze, tablica została zlikwidowana, co miało miejsce w czasie, gdy plac Konstytucji przemianowano na plac Hitlera. Po zakończeniu II wojny światowej nie było warunków do odbudowy pomnika, a w 1957 roku architekci podjęli decyzję o jego ostatecznym nieodtwarzaniu.

Jednakże w 1981 roku, w okresie tzw. „karnawału Solidarności”, rozpoczęto działania mające na celu przywrócenie pomnika do stanu sprzed jego zniszczenia. Radomski Komitet Obrony Więzionych za Przekonania, działający przy Regionie NSZZ „Solidarność” na Ziemi Radomskiej, podjął starania na rzecz odbudowy. Inicjatywa została zainicjowana przez lidera KOWzP, Jacka Jerza, który współpracował z różnymi organizacjami społecznymi i katolickimi, takimi jak Stowarzyszenie PAX oraz Klub Inteligencji Katolickiej.

Grupa ta zaproponowała odbudowę pomnika, skierowano również prośbę o wsparcie do mieszkańców, a na terenie miasta kolportowano ulotki oraz plakaty, które miały na celu zbieranie informacji na temat miejsce ukrycia oryginalnych fragmentów zdemontowanego pomnika. Niestety, stat wojenny, który wkrótce wprowadzono, znacznie opóźnił te plany. Odbudowa pomnika została wstrzymana aż do wiosny 1995 roku.

W czerwcu 2008 roku doszło do sensacyjnego odkrycia. Podczas prac związanych z budową nowego obiektu na terenie byłej rzeźni miejskiej, przez przypadek natrafiono na oryginalną płytę, która była częścią przedwojennego pomnika i przez niemal siedemdziesiąt lat uznawana była za zaginioną. Dziś płyta ta znajduje się w Muzeum im. Jacka Malczewskiego, co stanowi ważny element historii Radomia oraz jego mieszkańców.

Opis

Oryginalna konstrukcja pomnika była zbudowana z płyty, na której widniał napis:

NIEZNANEMU ŻOŁNIERZOWI
POLEGŁEMU W OBRONIE
OJCZYZNY

Nad tą płytą wznosiły się dwie pary skrzyżowanych lanc ułańskich, które stanowiły dar od 11 Pułku Ułanów Legionowych. Pod płytą znajdowała się urna, w której przechowywano prochy żołnierzy I Brygady Legionów, którzy zginęli w bitwie pod Anielinem i Laskami w okolicach Pionek w październiku 1914 roku. Całe to założenie było otoczone przez cztery słupki, a pomiędzy nimi wisiały żeliwne łańcuchy, nadając miejscu odpowiednią powagę.

Współczesny pomnik, który stanowi kontynuację tego hołdu, został zrealizowany w 1995 roku na podstawie projektu Marka Szczepanika. Składa się on z płyty, na której umieszczono napis identyczny z tym sprzed wojny oraz stylizowany krzyż orderu Virtuti Militari, wykonany z kamienia, co dodaje mu majestatycznego charakteru.

---

Oceń: Grób Nieznanego Żołnierza w Radomiu

---