Pomnik Ofiar Getta w Radomiu

---

Historia i lokalizacja

Pomnik Ofiar Getta w Radomiu znajduje się w historycznym obszarze dawnej dzielnicy żydowskiej, której początki sięgają roku 1789. Wówczas władzę przyznano społeczności żydowskiej, zezwalając jej na osiedlenie się na terenach radomskiego Podzamcza. W wyniku realizacji planu regulacyjnego, który nakreślił nowe granice urbanistyczne Radomia w 1822 roku, wytyczono siatkę ulic, a na jednym z placów w 1844 roku zbudowano synagogę.

W czasie II wojny światowej ów teren stał się częścią tzw. dużego getta, które było jedną z zamkniętych dzielnic żydowskich w Radomiu. Niemieckie władze okupacyjne ustanowiły ją 3 kwietnia 1941 roku. Okres ten był wyjątkowo tragiczny, bo w latach 1942–1943 Niemcy przeprowadzili brutalną likwidację getta. Wówczas wielu mieszkańców zostało wymordowanych lub deportowanych do obozów zagłady, a znaczna część zabudowy została zniszczona.

Synagoga, symbol lokalnej kultury i wspólnoty, została zniszczona poprzez pożar, a w 1945 roku miasto podjęło decyzję o zburzeniu pozostałych ruin. Przez następnych kilka lat miejsce po bóżnicy pozostawało niezagospodarowane, aż do 1950 roku, kiedy to zdecydowano o budowie pomnika, który miał uczcić pamięć ofiar getta.

Monument, zaprojektowany przez Jakuba Zajdensznira, został odsłonięty 17 sierpnia 1950 roku. To wydarzenie zbiegło się z 7. rocznicą likwidacji żydowskiej dzielnicy w Radomiu, upamiętniając w ten sposób tragiczne wydarzenia i życie jej mieszkańców.

Opis

Pomnik Ofiar Getta w Radomiu to monumentalne dzieło o wysokości 5 metrów. Na jego froncie widnieje figura kobiety, która ucieleśnia wołanie o sprawiedliwość. W dolnej części obelisku znajdują się dwie tablice, na których zamieszczono teksty w dwóch językach: polskim oraz jidysz, a mianowicie:

• ŻYDOM RADOMIA,
• OFIAROM ZBRODNI HITLEROWSKICH,
• ראדאמער יידען,
• קרבנות פין בארבא,
• רישען היטלעריזם.

Interesującym aspektem jest to, że do budowy tego pomnika wykorzystano gruz z zburzonej synagogi oraz fragmenty połamanych macew pochodzących z radomskiego kirkutu. Dodatkowo, na placu, który otacza pomnik, ustawione są bazy czterech kolumn, które niegdyś należały do dawnej bóżnicy.

---

Oceń: Pomnik Ofiar Getta w Radomiu

---