Zofia Romanowiczowa

---

Życiorys

Zofia Romanowiczowa była córką legionisty oraz urzędnika, Zygmunta Górskiego, i Marianny ze Stolińskich. Jej edukacja rozpoczęła się w gimnazjum i liceum im. Tytusa Chałubińskiego w Radomiu, gdzie wyróżniała się jako współredaktorka szkolnego pisma „Sztubackie głosy”. Pod pseudonimem Claudia, zamieszczała tam swoje wiersze.

W obliczu wybuchu II wojny światowej, Zofia pozostała w Radomiu, gdzie zaczęła pełnić rolę łączniczki Związku Walki Zbrojnej. W styczniu 1941 r. została aresztowana przez gestapo i więziona w Kielcach oraz Pińczowie. Rok później, w 1942 r., przewieziono ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, a później do Neu Rohlau pod Karlsbadem, gdzie pracowała w fabryce porcelany. Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie osiedliła się we Włoszech, gdzie kontynuowała naukę w liceum w Porto San Giorgio, organizowanym przez 2. Korpus Armii Polskiej. 

W tym czasie Zofia publikowała w takich periodykach jak „Orzeł Biały”, „Ochotniczka” oraz „Kresowym szlakiem”. Jej zaangażowanie obejmowało także służbę w Pomocniczej Służbie Wojskowej Kobiet, gdzie była sekretarką Melchiora Wańkowicza. Jej debiutancka nowela „Tomuś” została zamieszczona w numerze 36 „Orła Białego” w 1945 r.

Egzamin maturalny zdała w 1946 r. Po uzyskaniu stypendium Polskiej Misji Katolickiej, rozpoczęła studia na Sorbonie, gdzie studiowała filologię romańską, zdobywając tytuł licenciée ès lettres w 1949 r. W 1948 r. Zofia wyszła za Kazimierza Romanowicza (1916–2010), księgarza i wydawcę, z którym współprowadziła księgarnię i wydawnictwo „Libella” oraz Galerię Lambert na paryskiej Wyspie św. Ludwika, która stała się ważnym punktem dla polskiej emigracji po wojnie. 

W okresie powojennym pisarka współpracowała z londyńskimi „Wiadomościami” (od 1946) oraz paryską „Kulturą” (od 1954). Po 1956 r. czasami publikowała w krajowych periodykach, takich jak „Nowa Kultura” i „Tygodnik Powszechny”. Jej wiersze z obozu zostały opublikowane w antologii „Ravensbrück. Wiersze obozowe”, wydanej przez Związek Bojowników o Wolność i Demokrację w 1961 r.

Zofia Romanowiczowa podpisała także list polskich pisarzy na Obczyźnie, manifestujący solidarność z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59). Była członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie oraz od 1989 roku Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jej archiwum można znaleźć w Archiwum Emigracji w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu.

Przez wiele lat Zofia i jej mąż zamieszkiwali w Paryżu w domu przy ul. Debelleyme. Odeszła z tego świata w Domu Spokojnej Starości Polskiego Funduszu Humanitarnego w Lailly-en-Val, gdzie spędziła ostatnie lata życia. Spoczęła na cmentarzu wiejskim 6 kwietnia 2010 r., w pobliżu swojego letniego domu w Jours w Burgundii. Zofia była matką Barbary Romanowicz. Jej życie i twórczość zostały opisane w monografiach autorstwa Anny Jamrozek-Sowa oraz Arkadiusza Morawca.

Nagrody i wyróżnienia

Zofia Romanowiczowa, wybitna pisarka, zdobyła liczne nagrody i wyróżnienia, które potwierdzają jej znaczący wkład w literaturę polską. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• 1956 – Nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Nagroda Młodych im. S. Strońskiego (za książkę Baśka i Barbara),
• 1964 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich,
• 1966 – Nagroda londyńskich „Wiadomości” (za książkę Próby i zamiary),
• 1971 – Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (Nowy Jork),
• 1980 – Nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (za książkę Skrytki),
• 1986 – Nagroda literacka im. Zygmunta Hertza, przyznawana przez paryską „Kulturę”,
• 1988 – Nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (za całokształt twórczości).

Twórczość

Zofia Romanowiczowa była autorką wielu znaczących dzieł literackich, które zapisały się w polskiej kulturze. Oto niektóre z jej najważniejszych publikacji:

• – Baśka i Barbara powieść; Libella 1956, Państwowy Instytut Wydawniczy 1958 (wydanie II i III), Libella – 1985 (wydanie fotooffsetowe),
• – Przejście przez Morze Czerwone; Libella – 1960, Państwowy Instytut Wydawniczy – 1961,
• – Słońce dziesięciu linii powieść; Libella – 1963,
• – Szklana kula powieść; Libella – 1964,
• – Próby i zamiary opowiadania; Polska Fundacja Kulturalna – 1965,
• – Łagodne oko błękitu powieść; Libella – 1968, PAX – 1987, ISBN 83-211-0881-4,
• – Groby Napoleona powieść; Polska Fundacja Kulturalna – 1972,
• – Sono felice powieść; Polska Fundacja Kulturalna – 1977; Siedmioróg – 1995, ISBN 83-86685-35-2, seria „Polska powieść współczesna”,
• – Skrytki powieść; Instytut Literacki – 1980,
• – Na wyspie powieść; Instytut Literacki – 1984,
• – Ruchome schody powieść; Państwowy Instytut Wydawniczy – 1995, ISBN 83-06-02457-5,
• – Trybulacje proboszcza P. powieść; Wydawnictwo Algo – 2001.

Te dzieła tworzą wartościowy wkład w polską literaturę, ukazując różnorodność tematów oraz stylów, którymi posługowała się autorka.

Opracowania

Wśród znakomitych prac Zofii Romanowiczowej szczególne miejsce zajmuje jej tłumaczenie i opracowanie dzieła zatytułowanego „Brewiarz miłości. Antologia liryki staroprowansalskiej”. Publikacja ta, wydana przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich w 1963 roku, jest częścią prestiżowej serii „Biblioteka Narodowa”, oznaczonej jako Seria 2, nr 137.

Przekłady

W dorobku Zofii Romanowiczowej znajdują się liczne tłumaczenia oraz opracowania, które stanowią cenny wkład w polską literaturę i kulturę. Oto kilka przykładów jej pracy:

• „Apokryfy Nowego Testamentu”, tłumaczenie na podstawie wersji francuskiej; wybór i opracowanie Daniel-Rops i François Amiot; wstęp do polskiego wydania napisał Kazimierz Borowicz; Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” – 1955,
• „Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Dzieje duszy. Rady i wspomnienia – modlitwy – listy” – Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1957,
• „Trubadurzy prowansalscy. Liryki najpiękniejsze”, Wyd. Algo – 2000, ISBN 83-88033-33-6.

---

Oceń: Zofia Romanowiczowa

---