Wanda Grabińska

---

Życiorys

„W dzieciństwie oraz we wczesnej młodości Wanda Grabińska mieszkała w Radomiu. Jej edukacja wielokrotnie napotykała przeszkody z powodu złego stanu zdrowia. W 1924 roku uzyskała dyplom na Uniwersytecie Warszawskim, po czym zaczęła pracować jako aplikantka sądowa. Włączała się w działalność Towarzystwa Opieki nad Więźniami „Patronat”. W 1927 roku zdecydowała się na złożenie wniosku o nominację na sędziego. W tym podaniu wskazała na zapisy konstytucji, które przyznawały kobietom równe prawa do zajmowania stanowisk publicznych.

Po 18 miesiącach oczekiwania, jej aplikacja została pozytywnie rozpatrzona, a 6 marca 1929 roku uzyskała tytuł asesora sądowego. To wydarzenie uczyniło ją pierwszą kobietą w Polsce na stanowisku sędziego. Z kolei francuski dziennik „Le Journal” informował o tym, że tego samego roku przewodnicząca Międzynarodowej Federacji Kobiet Zawodów Prawniczych, Agathe Dyvrande-Thevenin, przedstawiła Grabińską ministrowi sprawiedliwości, Lucienowi Hubertowi, z zapytaniem o możliwość wprowadzenia legislacji, która umożliwiłaby kobietom z Francji dostęp do sądownictwa.

Od 1930 roku, Grabińska pełniła również rolę delegata rządu w Komisji Spraw Społecznych Ligi Narodów. W tej instytucji szczególnie intensywnie angażowała się w przygotowanie Zbioru reguł dla sądów rozpatrujących sprawy nieletnich, a także zakładów wychowawczych i organów pomocniczych. Od 30 września 1929 roku była sędzią sądu grodzkiego w Warszawie, odpowiedzialnym za sprawy dotyczące nieletnich.

W październiku 1932 roku zrezygnowała z urzędowania i została zwolniona na mocy dekretu prezydenta RP. Po zakończeniu swojej pracy w sądzie objęła stanowisko radcy w Ministerstwie Opieki Społecznej, gdzie skupiła się na problematyce nieletnich oraz praw kobiet. Była orędowniczką utworzenia domów poprawczych dla dziewcząt, jako że skazane dziewczęta były wysyłane do więzienia, a wtedy funkcjonowały jedynie ośrodki poprawcze dla chłopców.

Będąc uznaną specjalistką w tej dziedzinie, Wanda Grabińska została zaproszona do stworzenia hasła dotyczącego „nieletnich” w Encyklopedii Podręcznej Prawa Karnego, redagowanej przez Wacława Makowskiego (tom 3, s. 1012–1061). W maju 1929 roku objęła stanowisko przewodniczącej komitetu organizacyjnego związku kobiet z wyższym wykształceniem w Polsce, która stanowiła oddział Federation Internationale des Femmes Avocats et Diplomes en Droit w Paryżu. Grabińska była również jednym z założycieli i członkiem zarządu Polskiego Związku Kobiet z Wykształceniem Prawniczym (w 1929 roku) oraz aktywną uczestniczką Międzynarodowej Federacji Kobiet Zawodów Prawniczych i Międzynarodowego Zrzeszenia Sędziów dla Nieletnich. Przynależała także do Polskiego Stowarzyszenia Kobiet z Wyższym Wykształceniem.

Od 19 maja 1931 roku do 17 września 1946 roku, po rozwodzie, była żoną Bolesława Woytowicza, kompozytora i pianisty. W 1947 roku wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Zmarła 15 czerwca 1980 roku.”

---

Oceń: Wanda Grabińska

---