Tad Danielewski

---

Życiorys

Młodość

Tad Danielewski w czasach drugiej wojny światowej był aktywnym członkiem polskiego ruchu oporu. Jego działalność obejmowała uczestnictwo w powstaniu warszawskim, a po jego stłumieniu został wywieziony do Niemiec na przymusowe roboty. Tam doczekał się wyzwolenia przez wojska amerykańskie. Po zakończeniu konfliktu zbrojnego postanowił rozwijać swoje zainteresowania artystyczne i rozpoczął studia z zakresu aktorstwa w prestiżowej Royal Academy of Dramatic Art w Londynie. W 1948 roku zdecydował się na emigrację do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuował naukę w Uniwersytecie Stanu Ohio, University of Iowa oraz Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa w Baltimore.

Kariera filmowa

W 1957 roku Danielewski założył własną firmę kinową, Stratton Productions Inc., która szybko zyskała sławę dzięki licznym produkcjom filmowym realizowanym w Nowym Jorku, Los Angeles i Londynie. W roku 1961 współtworzył projekt filmu pt. The Big Wave, gdzie pełnił rolę reżysera, koproducenta oraz współautora scenariusza, współpracując przy tym z renomowaną japońską firmą Toho Company. Na jego dorobek filmowy znacząco wpłynęła także współpraca z noblistką Pearl S. Buck, która sprawowała funkcję scenarzystki w amerykańskiej wersji indyjskiego filmu Przewodnik (The Guide, 1965).

W 1962 roku Danielewski miał okazję wyreżyserować film No Exit, którego scenariusz opracował George Tabori na podstawie dramatu Huis clos autorstwa Jean-Paula Sartre’a. Główne role w tej produkcji zagrały Viveca Lindfors oraz Rita Gam, obie aktorki przyznano Srebrne Niedźwiedzie na 12. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. Osobnym obszarem jego działalności były filmy dokumentalne, w tym czterogodzinny dokument Africa, który zdobył nagrodę Emmy oraz emitowany był przez stację ABC w latach 1967–1968. W 1972 roku Danielewski wyreżyserował także film dokumentalny pt. España puerta abierta.

Tworząc swoje seriale, takie jak Omnibus, Robert Montgomery Presents, Matinee Theater, Wide Wide World, a także dziecięcy Muggsy, nawiązał współpracę z różnymi stacjami telewizyjnymi, co przyczyniło się do rozwoju jego kariery w telewizji.

Kariera pedagogiczna

Na przełomie lat 50. i 60. Tad Danielewski zdecydował się na otwarcie w Nowym Jorku szkoły aktorskiej, która nosiła nazwę Tad Z. Danielewski Actors’ Workshop. Dwadzieścia lat później placówka ta zyskała dodatkowy oddział w Los Angeles. Wśród uczniów, którzy mieli zaszczyt uczyć się pod jego kierunkiem, znalazły się późniejsze gwiazdy Hollywood, takie jak James Earl Jones, Mercedes Ruehl, Martin Sheen czy Sigourney Weaver.

W okresie od 1977 do 1988 roku pełnił funkcję profesora na wydziale filmu i teatru Uniwersytetu Brighama Younga w Provo, w stanie Utah. Dodatkowo, wykładał na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles, gdzie uzyskał status profesora emeritusa, co świadczy o jego ogromnym wkładzie w rozwój młodych artystów.

Życie prywatne

Tad Danielewski posiadał za sobą trzy małżeństwa. Jego pierwsza żona, Polka imieniem Sylvia Daneel (z d. Łakomska), z którą wyemigrował do Ameryki, obdarzyła go synem Christopherem. Drugie małżeństwo zawarł z Priscillą Decatur Machold, a ich rodzina powiększyła się o syna Marka oraz córkę Annę. Mark Z. Danielewski, urodzony w 1966 roku, to uznany pisarz, który zdobył nominację do National Book Award. Jego siostra, Anna Danielewski (ur. 1968), znana jest z kariery w muzyce rockowej, jazzowej i folkowej, występując pod pseudonimem Poe.

Trzecia żona Tad’a, Lillian D’Arc, z którą był związany aż do swojej śmierci, nie doczekała się dzieci. Tad Danielewski zmarł na raka w wieku 71 lat, w swoim domu w Los Angeles, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny oraz wielką pamięć w sercach bliskich.

Filmografia

Tad Danielewski to postać, która pozostawiła znaczący ślad w historii kinematografii. Oto przegląd jego dorobku filmowego, który obejmuje zarówno reżyserię, jak i inne role twórcze.

• 1955–1958 – Matinee Theatre, serial telewizyjny – reżyser,
• Coming of Age (1955), sezon 1, odcinek 35,
• 1955–1958 – Wide Wide World, serial telewizyjny,
• 1954–1957 – Robert Montgomery Presents, serial telewizyjny – reżyser,
• Sunset Boulevard (1956), sezon 8, odcinek 13,
• The Enemy (1957), sezon 8, odcinek 26,
• The New World (1957), sezon 8, odcinek 34,
• Faust ’57 (1957), sezon 8, odcinek 41,
• 1961 – The Big Wave – reżyser, scenarzysta, producent,
• 1962 – No Exit – reżyser,
• 1965 – Przewodnik (The Guide),
• 1967–1968 – Africa, film dokumentalny,
• 1972 – España puerta abierta, film dokumentalny – reżyser.

Danielewski nie tylko reżyserował, ale także pisał i produkował, co świadczy o jego wszechstronności oraz zaangażowaniu w tworzenie różnorodnych dzieł filmowych.

---

Oceń: Tad Danielewski

---