Jerzy Połomski

---

Dzieciństwo i edukacja

Jerzy Połomski, urodzony w rodzinie z urzędniczym zapleczem, nosił imiona Edwarda i Marii. W swoim rodzinnym mieście, Radomiu, spędził dzieciństwo i wczesną młodość, przeżywając dramatyczne chwile bombardowania podczas agresji Niemiec i ZSRR na Polskę w 1939 roku. To właśnie w Radomiu zakończył naukę w technikum budowlanym.

Po uzyskaniu matury, zdecydował się na przeprowadzkę do Warszawy, gdzie podjął studia. Już na początku swojej drogi akademickiej przystąpił do egzaminu wstępnego na wymarzone kierunki w architekturze. Niestety, jego starania zakończyły się niepowodzeniem z powodu braku odpowiednich punktów za pochodzenie społeczne, co wówczas miało znaczenie, oraz braku przynależności do Związku Młodzieży Polskiej. Po tej nieudanej próbie, odniósł jednak sukces w kolejnej próbie i został przyjęty do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie na Wydziale Estradowym.

Na studiach Jerzy Połomski był pod wpływem swojego wykładowcy, Ludwika Sempolińskiego, który zasugerował mu przyjęcie bardziej scenicznego nazwiska oraz doradził, aby poświęcił się muzyce, a nie aktorstwu. Ukończył studia w 1957 roku, zdobywając dyplom aktora dramatu i estrady.

Kariera aktorska

Jerzy Połomski był artystą, który z sukcesem przyjął różnorodne wyzwania aktorskie. W jego repertuarze znalazły się role dramatyczne, w tym wystąpienie jako Poeta w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, a także postać króla Jana Kazimierza w Mazepie autorstwa Juliusza Słowackiego. Oprócz tego, zagrał tytułową rolę w sztuce Jegor Bułyczow i inni Maxima Gorkiego. Już na etapie studiów jego dyplom zaowocował skeczem Stefanii Grodzieńskiej, znaną jako Rękawiczka oraz rolami w komediach muzycznych, takich jak Porwanie Sabinek w wersji wg Franza i Paula Schonthana oraz Słomkowy kapelusz wg Eugéne’a Labiche’a, co wskazywało na przyszły kierunek jego kariery.

Po ukończeniu studiów, Jerzy Połomski otrzymał zaproszenie do zagrania głównej roli w sztuce pt. Achilles i panny Artura Marii Swinarskiego w Teatrze Muzycznym w Gdyni, które prowadziła Danuta Baduszkowa, jednak zdecydował się na jego odrzucenie.

Jego debiut aktorski miał miejsce w 1957 roku, kiedy to zagościł na scenie warszawskiego Teatru Buffo. W tym miejscu występował w różnorodnych składankach satyrycznych, takich jak Grzechy stare i nowe, Żarty na stół, Nasze jajko oraz Czym chata bogata. Po tym etapie kontynuował swoją karierę w warszawskim Teatrze Syrena, gdzie dalej rozwijał swoje artystyczne umiejętności.

Kariera muzyczna

Początki kariery

W autobiograficznej książce Druga połowa życia profesor Jerzego Połomskiego, Ludwik Sempoliński, zwraca uwagę na niedoceniony talent artysty przez kierownictwo teatru. Wypowiedział się na ten temat, mówiąc: „Zniechęcony dwoma nieudanymi sezonami w Buffo, gdzie nie umiano go wykorzystać, obsadzając w banalnych piosenkach jak Lody, lody… i temu podobnych numerach, nie załamał się i nie zaniedbywał, śpiewając i opracowując piosenki w Polskim Radiu”. Efekty jego pracy szybko przyniosły owoce, ponieważ już w 1958 roku zajął drugie miejsce w plebiscycie Polskiego Radia na najpopularniejszego piosenkarza w Polsce. Choć, jak głosi legenda, otrzymał najwięcej głosów od słuchaczy, Władysław Szpilman postanowił, że nie wypada, by tak młody artysta wyprzedził znanego Mieczysława Fogga, co spowodowało, że to Fogg zwyciężył.

Lata 60.

Już jako student, Połomski nagrał swoją pierwszą piosenkę dla radia, Piosenkę dla nieznajomej, skomponowaną przez Jerzego Haralda oraz z tekstami Zbigniewa Kaszkura i Zbigniewa Zaperta. Jego popularność rosła z roku na rok, a jednym z dowodów na to było zwycięstwo w ankiecie Szpilek, gdzie zdobył imponujące 18,4% głosów, pokonując nie tylko Czesława Niemena, ale także Wojciecha Młynarskiego, Marek Grechutę czy Mieczysława Fogga. W 1961 roku zdobył drugą nagrodę na 1. Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie za utwór Woziwoda, a w 1968 roku odznaczono go nagrodą Towarzystwa Przyjaciół Opola podczas 6. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, za piosenkę Jest bałałajka, kompozycję Henryka Klejnego, do której słowa napisał Tadeusz Urgacz. W 1969 roku Połomski odniósł sukces na festiwalu Złoty Orfeusz w Bułgarii, zdobywając nagrodę jury oraz radia i telewizji, a rok później plasując się na trzeciej pozycji w Coupe d’Europe Musicale w Szwajcarii.

Artysta koncertował nie tylko w Polsce, ale także za granicą, występując w takich krajach jak Wielka Brytania, Dania, Czechosłowacja, ZSRR, Jugosławia, Rumunia oraz Węgry. Dodatkowo, jego twórczość dotarła nawet na Kubę, a wielokrotne występy w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie oraz Australii przyniosły mu tytuł najpopularniejszego piosenkarza w polonii amerykańskiej w Chicago trzykrotnie, w latach 1967-1969.

W swoich refleksjach, Połomski przyznał, że literatura, w tym powieści Archipelag GUŁag i Oddział chorych na raka autorstwa Aleksandra Sołżenicyna, oraz jego wizyty w Związku Radzieckim, w znacznym stopniu wpłynęły na jego poglądy dotyczące socjalizmu, który wcześniej uważał za sprawiedliwy system.

Lata 70.

W 1970 roku wystąpił w Teatrze Syrena w rewii Ćwierć za kominem obok Ireny Santor. W 1973 roku zaprezentował utwór Wesele na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze, gdzie zdobył trzecie miejsce podczas 11. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, wykonując piosenkę Bo z dziewczynami. Połomski z radością sięgał także po dawną twórczość muzyczną, wykonując utwory jak To ostatnia niedziela, Kiedy znów zakwitną białe bzy czy Młodym być. Teksty jego piosenek powstawały w kooperacji z wybitnymi twórcami, takimi jak Wojciech Młynarski, Ireneusz Iredyński czy Agnieszka Osiecka. W jego repertuarze znalazł się również utwór Upamiętnienie, oparte na wierszu Wisławy Szymborskiej, oraz Ostatni Ikar ze słowami Jonasza Kofty, a także liczne covery zagranicznych hitów.

W 1978 roku na rynku amerykańskim wydano książkę Świat Jerzego Połomskiego, której autorką była Róża Nowotarska.

Lata 80. i 90.

Artysta spędził kilka lat w Stanach Zjednoczonych, gdzie wyjechał w grudniu 1981 roku w cyklu koncertów. Chociaż otrzymał zieloną kartę, zdecydował się na powrót do Polski po zniesieniu stanu wojennego, co było zaskoczeniem dla konsula. W czasie pobytu w USA zafascynowała go twórczość publicystyczna Jerzego Giedroyca.

W 1990 roku podczas 27. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu otrzymał wyróżnienie za utwór Moja młodość, do którego słowa napisała Agnieszka Osiecka, a melodię skomponował Seweryn Krajewski. Album o tej samej nazwie sprzedał się w 50 tys. egzemplarzy, co przyniosło mu Złotą płytę w 1998 roku. Wcześniej, osiągnął sukces z longplayem Daj (1970), którego tytułowa piosenka, uznana przez prasę za pierwszy polski erotyk, została napisana przez Adama Kreczmara.

Lata 2000–2019

W 2006 roku, po dłuższej przerwie, zaprezentował nową wersję utworu Bo z dziewczynami wraz z zespołem Big Cyc na festiwalu TOPtrendy 2007 w Sopocie oraz w 2013 roku na 25-leciu istnienia zespołu. Dwa lata później, w 2009 roku, nakręcono teledysk do jego utworu w reżyserii Remigiusza Przełożnego. W 2007 roku pełnił rolę jurorem na 44. Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie.

20 kwietnia 2009 roku Jerzy Połomski został uhonorowany Złotym Fryderykiem przez prezydent Warszawy Hannę Gronkiewicz-Waltz za całokształt twórczości. Podczas 50. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu w czerwcu 2013 roku, wystąpił na gali jubileuszowej, prezentując swoje legendarnie znane przeboje, takie jak Daj oraz Bo z dziewczynami. Połomski otrzymał gratulacje zarówno od prowadzących koncert, Joanny Moro i Piotra Polka, z powodu 56-letniej kariery artystycznej oraz zbliżających się 80. urodzin, co spotkało się z entuzjastycznym odśpiewaniem „Sto lat” przez publiczność.

W dniach 16-20 września 2013 roku regularnie gościł w audycji radiowej Marka Sierockiego emitowanej w radiu Vox FM. 22 września TVP1 wyemitowała specjalny odcinek programu Jaka to melodia? poświęcony twórczości Połomskiego. Na koncercie jubileuszowym 7 grudnia 2013 roku w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, obok niego wystąpili znani artyści, tacy jak Halina Kunicka, Hanna Banaszak, Jerzy Derfel i Janusz Sent.

W przebogatej karierze Połomski występował także w duetach. Z Ireną Santor nagrał piosenkę Zakochani (CD Irena Santor Duety, 1996), a jego przeboje śpiewali młodsze pokolenia wykonawców, m.in. z Tatianą Okupnik, Anną Wyszkoni oraz Damianem Ukeje.

Jerzy Połomski zawsze chętnie angażował się w działania charytatywne i koncerty, m.in. organizowane przez fundację Anny Dymnej Mimo Wszystko. W 2013 roku wspólnie z innymi artystami nagrał piosenkę, która promowała kampanię Pomaganie Jest Trendy, poświęconą problematyce autyzmu. Jego zdjęcie znalazło się w kalendarzu, wydanym w związku z tą kampanią. Osobiście uczestniczył także w krakowskich koncertach Granie na szczekanie, z których dochody były skierowane na pomoc bezdomnym zwierzętom.

W 2019 roku artysta zdecydował się zakończyć swoją karierę artystyczną z powodu problemów ze słuchem.

Styl muzyczny

Jerzy Połomski, znany na polskiej scenie muzycznej, szlifował swoje umiejętności wokalne pod okiem mezzosopranistki Wandy Wermińskiej. Jego styl muzyczny wyróżniał się klasyczną emisją głosu oraz utworami, które kładły duży nacisk na linię melodyczną.

W licznych recenzjach jego występów podkreślano nieprzeciętne umiejętności estradowe, nienaganną dykcję oraz piękną barwę głosu. Dodatkowo zwracano uwagę na jego elegancję w strojach oraz zachowaniu, co dopełniało obraz artysty o wysokiej kulturze interpretacyjnej.

Połomski potrafił także w pełni wykorzystać środki aktorskie podczas śpiewania, co wzbogacało jego występy. Niezwykle często porównywany był do legendarnych artystów, takich jak Frank Sinatra czy Charles Aznavour. Jednak, jak sam artysta przyznawał, miał do tych porównań dużą dystans.

Życie prywatne

Jerzy Połomski posiadał starszą siostrę, Jadwigę, która przyszła na świat w 1929 roku i odeszła w 2022 roku, oraz brata Wojciecha. W życiu prywatnym był osobą praktykującą w wierze katolickiej. Co ciekawe, nigdy nie zawarł związku małżeńskiego, a jego osobiste życie stało się tematem licznych spekulacji i plotek wśród mediów oraz fanów. Występując na scenie, często zaskakiwał publiczność swoim wyglądem, nosząc perukę.

W czasach swojej największej sławy uznawany był za prawdziwego amanta polskiej sceny muzycznej. Obdarzony wielkim talentem, był również pasjonatem sztuki w różnych jej formach. Jego miejsce zamieszkania mieściło się przy ul. Ludwika Narbutta, w urokliwej dzielnicy Mokotowa w Warszawie. W lipcu 2021 roku podjął decyzję o przeprowadzce do Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, który przez wiele lat wspierał jako ambasador tej prestiżowej instytucji.

Śmierć i pogrzeb

Jerzy Połomski, wybitny artysta, odszedł 14 listopada 2022 roku w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie. Jego śmierć była skutkiem ciężkiej infekcji, która dotknęła jego organizm, a wcześniej przeszedł operację kolana, co miało wpływ na jego stan zdrowia.

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 23 listopada 2022 roku po mszy w bazylice Świętego Krzyża w Warszawie. Zgodnie z jego życzeniem, artysta znalazł wieczny spoczynek w Alei Zasłużonych cmentarza Powązkowskiego w Warszawie (kwaterze nr 43), gdzie wcześniej pochowana została jego siostra, Jadwiga. Uroczystości nabrały charakteru państwowego, co świadczy o szacunku i uznaniu dla jego twórczości oraz wkładu w polską kulturę.

Nagrody i odznaczenia

Jerzy Połomski, uznawany za jednego z najważniejszych artystów w historii polskiej muzyki, zdobył liczne nagrody oraz odznaczenia, które są świadectwem jego talentu i wkładu w kulturę. Jego osiągnięcia obejmują m.in.:

• w 1973 roku otrzymał III Nagrodę w konkursie Premier podczas 11. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu za utwór „Bo z dziewczynami”,
• w tym samym roku zdobył także Nagrodę Publiczności podczas tego samego festiwalu za ten sam utwór,
• w 1974 roku, w związku z jubileuszem Polski Ludowej, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi,
• w 1993 roku przyznano mu Złoty Mikrofon Polsko-Amerykańskiej Agencji Artystycznej w Nowym Jorku,
• w 2000 roku otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• w 2003 roku nagrodzono go Nagrodą Artystyczną Polskiej Estrady „Prometeusz” za najwyższe osiągnięcia artystyczne i twórcze,
• rok później, w 2005 roku, otrzymał Nagrodę specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz honorowe wyróżnienie Złoty Liść Retro za wieloletnie propagowanie dorobku artystycznego dwudziestolecia międzywojennego,
• w 2008 roku przyznano mu Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• w tym samym roku zdobył również tytuł Przyjaciela Zaczarowanego Ptaszka oraz statuetkę przyznawaną przez Fundację Anny Dymnej Mimo Wszystko, organizującą Festiwal Piosenki Zaczarowanej dla osób niepełnosprawnych utalentowanych wokalnie,
• otrzymał dyplom „Piękniejsza Polska” za tworzenie piękna, którym możemy szczycić się przed światem,
• w 2009 roku uhonorowano go Złotym Fryderykiem za całokształt twórczości,
• w 2012 roku został odznaczony Odznaką Honoris Gratia za zasługi dla Miasta Krakowa, którą wręczył mu prezydent miasta Jacek Majchrowski podczas uroczystego koncertu z okazji jubileuszu 55 lat pracy artystycznej,
• w 2014 roku zdobył Tytuł Osobowości Roku za całokształt swoich dokonań,
• w tym samym roku otrzymał Medal Bene Merenti Civitas Radomiensis (Dobrze Zasłużonemu – Społeczeństwo Radomia),
• w 2016 roku ponownie został uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• ostatnim w tym zestawieniu odznaczeniem był Pierścień Patrioty, który otrzymał w 2017 roku.

Te wszystkie nagrody i odznaczenia świadczą o znaczącym wkładzie Jerzego Połomskiego w polską kulturę i sztukę, a także o jego ogromnej popularności, zarówno w kraju, jak i za granicą.

---

Oceń: Jerzy Połomski

---