Tadeusz Sołtyk

---

Życiorys

Tadeusz Sołtyk urodził się 30 sierpnia 1909 roku w Radomiu, w rodzinie Stefana oraz Ireny z Jotkiewiczów. Swoje edukacyjne losy rozpoczął w roku 1928, kiedy ukończył IV Liceum Ogólnokształcące im. Tytusa Chałubińskiego w Radomiu i zdał maturę. Po tym okresie zdecydował się rozpocząć studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, jednak po kilku miesiącach przeniósł się na Wydział Mechaniczny, specjalizując się w kierunku lotniczym. W 1934 roku ukończył studia, uzyskując dyplom inżyniera mechanika w dziedzinie lotnictwa.

W wrześniu 1934 roku, Tadeusz Sołtyk został powołany do wojska. Po odbyciu trzymiesięcznej służby podstawowej, przeniósł się do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii, mieszczącej się we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1935 roku rozpoczął pracę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie oraz zrealizował przeszkolenie szybowcowe w Ustianowej. Po zakończeniu służby wojskowej, 1 września 1935 roku przyjął posadę zastępcy głównego konstruktora w biurze konstrukcyjnym Państwowych Zakładów Lotniczych w Warszawie. Brał aktywny udział w projektach rozwoju samolotów, takich jak PZL.23 Karaś oraz PZL.46 Sum.

W chwili, gdy wybuchła II wojna światowa, Tadeusz pełnił funkcję zastępcy głównego konstruktora pod kierownictwem inż. Stanisława Praussa. Wziął udział w kampanii wrześniowej, odznaczając się m.in. w bitwie pod Kockiem. Po wzięciu do niewoli, Tadeusz zdołał uciec i ukrywał się przez pewien czas w majątku Brzeźce nieopodal Białobrzegów, który należał do Leona Bagniewskiego.

W grudniu 1944 roku, po przejściu Armii Czerwonej, Sołtyk zainicjował utworzenie pierwszego powojennego biura konstrukcyjnego w Lublinie – Lotniczych Warsztatów Doświadczalnych (LWD), gdzie objął stanowisko głównego konstruktora. Po przeniesieniu LWD do Łodzi, jego zespół opracował między innymi lekkie samoloty LWD Szpak oraz LWD Żak, z których zbudowano kilka egzemplarzy. Kluczowym osiągnięciem stał się również szkolno-treningowy LWD Junak, produkowany w dużych seriach, a także prototyp dwusilnikowego samolotu wielozadaniowego LWD Miś.

W 1949 roku zespół LWD został rozwiązany, a Sołtyk związał się z Instytutem Lotnictwa w Warszawie. W 1952 roku objął kierownictwo biura konstrukcyjnego, gdzie rozpoczął prace nad różnorodnymi projektami. Jego pierwszą konstrukcją, która weszła do produkcji, była modyfikacja samolotu TS-9 Junak 3 w 1953 roku. Używał swoich inicjałów „TS” do oznaczania własnych konstrukcji.

W kolejnym etapie swojej kariery, Tadeusz Sołtyk oblatywał samolot szkolno-treningowy TS-8 Bies, który od 1957 roku był produkowany dla polskiego lotnictwa i zdobył aż 3 rekordy światowe w swojej klasie. W 1957 roku przeniósł swoje biuro konstrukcyjne do Ośrodka Konstrukcji Lotniczych WSK-Okęcie, gdzie zaprojektował pierwszy polski samolot odrzutowy – TS-11 Iskra, która oblatano w 1960 roku i ustanowiła 4 światowe rekordy w swojej klasie. Iskrą, aż do roku 2016, były jedynymi odrzutowymi samolotami szkolnymi w polskim lotnictwie. W późniejszych latach, były również eksportowane do Indii.

W 1964 roku Tadeusz Sołtyk rozpoczął prace nad nowoczesnym naddźwiękowym samolotem TS-16 Grot oraz samolotem rolniczym TS-17 Pelikan. Chociaż wykonano projekt wstępny, zaniechano prac nad nimi z powodu decyzji władz. W 1967 roku przeszedł do Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów, gdzie rozwijał m.in. automatyzację okrętową. Pomimo tego, w latach 80. był konsultantem przy konstrukcji samolotów PZL-130 Orlik i I-22 Iryda. W 1992 roku przeszedł na emeryturę.

W trakcie swojej kariery edukacyjnej Sołtyk wykładał na Politechnice Łódzkiej, Gdańskiej oraz Warszawskiej, a także w Wojskowej Akademii Technicznej. W 1955 roku zdobył stanowisko docenta w Instytucie Lotnictwa, a na tytuł profesora nauk technicznych musiał czekać do 1975 roku. Szacuje się, że Tadeusz Sołtyk był zaangażowany w produkcję około 1200 samolotów. Ponadto, napisał pięć książek, w tym swoją autobiografię pt. „Dwa żywioły, dwie pasje”.

Poza działalnością lotniczą, Tadeusz Sołtyk rozwijał pasję żeglarską, uczestnicząc w regatach i projektując łodzie, a także bojery. W 1938 roku zaprojektował jacht morski, którego jednostki nazywały się „Kumka” I–VI, z czego Kumka IV była jedną z pionierskich jednostek pływających na świecie, wyposażoną w spawany kadłub. Ponadto, w 1936 roku pełnił funkcję kierownika ośrodka przygotowania żeglarzy przedolimpijskich w Pucku.

Tadeusz Sołtyk był małżonkiem Jadwigi z Krasnodębskich (1915–2011). Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 164-3-16).

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Sołtyk, będąc wybitną postacią, został uhonorowany szeregiem nagród i medali za swoje zasługi. Jego osiągnięcia w dziedzinie pracy oraz patriotyzmu zostały docenione poprzez przyznanie mu prestiżowych odznaczeń.

• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1960),
• Złoty Krzyż Zasługi (1956),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (4 stycznia 1955),
• Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju,
• Srebrny Medal za Zasługi dla Obronności Kraju,
• Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju,
• Medal Polonia Mater Nostra Est (2001).

Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój kraju oraz docenieniu jego działań w trudnych momentach historii. Źródło:.

Nagrody i wyróżnienia

Tadeusz Sołtyk, wybitny polski inżynier lotnictwa, zdobył wiele prestiżowych wyróżnień oraz nagród w uznaniu za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie konstrukcji samolotów. Jego praca miała nieoceniony wpływ na rozwój polskiego lotnictwa, co zostało docenione przez różne instytucje i organizacje.

• Nagroda Państwowa II stopnia za konstrukcję samolotu szkoleniowego „Junak 2” (1952),
• Nagroda MON I stopnia przyznana za samolot „Iskra”,
• Nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego, Nauki i Techniki,
• Mistrz Techniki – tytuł nadany przez redakcję „Życia Warszawy” za samolot „Iskra”,
• wpis Ministra Obrony Narodowej do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich” (5 października 1976),
• tytuł Honorowego Obywatela Miasta Radomia (2003).

---

Oceń: Tadeusz Sołtyk

---