Tadeusz Cynkin

---

Życiorys

Tadeusz Cynkin, syn Napoleona i Heleny, zdobył średnie wykształcenie, które jednak nie przeszkodziło mu w odbyciu wielkiej przygody życiowej. W wrześniu 1939 roku ochotniczo wstąpił do oddziałów obrony Lwowa. W związku z inwazją Armii Czerwonej, podjął decyzję o zakopaniu znacznych ilości broni zgodnie z otrzymanym rozkazem. Niestety, ta akcja nie uszła uwadze agentów Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych (NKWD), co doprowadziło do jego aresztowania i osadzenia w więzieniu na Zamarstynowie.

Od stycznia 1940 roku, Tadeusz znalazł się w tej samej celi, co Władysław Broniewski. Ich relacja szybko przerodziła się w przyjaźń, a z tejże międzynarodowej więzi wynikł wiersz „Kasztan”, poświęcony Cynkinowi, który został opublikowany dopiero po 1989 roku w tomiku „Bagnet na broń”.

Po przejściu skomplikowanego i bolesnego śledztwa, 30 marca 1940 roku, Cynkin otrzymał wyrok od Sądu Ludowego – półtora roku pozbawienia wolności. W konsekwencji kary, znajdował się kolejno we Lwowie, Kijowie, Czernihowie oraz Połtawie. Gdy wybuchła wojna radziecko-niemiecka, został włączony do batalionu pracy, gdzie w trudnych warunkach przyfrontowych zajmował się budową umocnień pod Charkowem i Stalingradem.

Gdy w 1941 roku utworzono w Związku Radzieckim Armię Polską, Tadeusz, pełen determinacji, zgłosił się do niej. Pomimo kilku aresztowań i krępujących okoliczności, które uniemożliwiły mu wstąpienie do Armii Andersa, twoje ambicje pozostały nietknięte. W 1943 roku, jako ochotnik, przyłączył się do 1 Dywizji im. Tadeusza Kościuszki. Po zakończeniu dwumiesięcznego kursu oficerskiego, przeszedł całą drogę bojową wraz z 1 DP na miejscu jako dowódca kompanii oraz batalionu.

Po wojnie, zdobywając doświadczenie jako oficer frontowy i absolwent Centrum Wyszkolenia Piechoty, jego kariera znacznie przyspieszyła. Dowodził pułkiem, dywizją, a także korpusem. Niestety, jego sukcesy były zaciemnione przez degradację, wynikającą z interwencji organów informacji, które przez lata prowadziły działalność rozpoznawczą w jego zakresie, począwszy od 1950 roku.

Pracował jako kierownik studium wojskowego przy Uniwersytecie Jagiellońskim oraz przy Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W czasie odwilży gomułkowskiej mieszkał w Krakowie, gdzie zdobywszy zaufanie wśród studentów, zdołał zneutralizować groźną prowokację podczas zgromadzenia pod AGH.

W 1957 roku został wybrany na posła na Sejm PRL II kadencji w okręgu Kraków, będąc członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W trakcie swojej kadencji pracował w komisjach Obrony Narodowej oraz Wymiaru Sprawiedliwości. Był także pilotem, a Ministerstwo Obrony Narodowej wysłało go na studia na renomowanej Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego.

Jednak po usunięciu z Akademii z powodu braku dowodów na jakąkolwiek wrogą działalność, Cynkin został aresztowany i uwięziony, fałszywie oskarżony. Po odbędąnym wyroku, z braku środków na życie, podjął decyzję o emigracji do Szwecji w 1971 roku, gdzie udało mu się założyć i rozwijać własne przedsiębiorstwo w branży tłumaczeniowej. W 2002 roku przywrócono mu jego wojskowy stopień.

---

Oceń: Tadeusz Cynkin

---