Jan Fijałkowski (bojowiec)

---

Życiorys

Jan Fijałkowski był postacią o interesującym i dramatycznym życiorysie. Urodził się jako syn Karola, stolarza, który zostaje zesłany za swoje uczestnictwo w Powstaniu styczniowym. Po powrocie do normalności, Fijałkowski związał się z Zakładami Metalurgicznymi w Skarżysku jako giser, gdzie zdobył praktyczne umiejętności.

W 1904 roku przyłączył się do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), a dwa lata później do Organizacji Bojowej PPS. Przez dwa lata, od 1906 do 1908, brał aktywny udział w akcjach ekspropriacyjnych, kierując się ideą walki o wolność. Jednym z jego bardziej dramatycznych momentów był udział w likwidacji zdrajcy Lipińskiego.

W 1908 roku, w obliczu zbliżającego się aresztowania, Fijałkowski zdecydował się na ucieczkę do Galicji. Jego działalność nie pozostała jednak bez echa, bowiem 26 września tegoż roku wziął udział w akcji pod Bezdanami, działając pod komendą Józefa Piłsudskiego. Niestety, kilka dni później został aresztowany w Landwarowie, gdzie w wyniku brutalnych tortur zdradził tożsamość swojego kompana, Czesława Świrskiego.

Na podstawie zeznań, które uznano za zdradzieckie, w maju 1909 roku postawiono mu zarzut członkostwa w Organizacji Bojowej PPS, co zakończyło się dla niego 12-letnią karą katorgi. W wyniku kolejnego procesu, odbywającego się we wrześniu 1909 roku przed Sądem Wojennym w Wilnie, skazano go na karę śmierci. Jednakże, z powodu licznych protestów oraz interwencji międzynarodowych, w tym francuskiej ligi praw człowieka, wyrok ten został uchylony na rzecz dożywotniej katorgi.

Fijałkowski znalazł się w moskiewskim więzieniu na Butyrkach, gdzie przebywał do 1917 roku, kiedy to został uwolniony w wyniku rewolucji lutowej. Po uwolnieniu, podjął pracę w fabryce fornirów w Moskwie, a w grudniu 1918 roku postanowił wrócić do swojej ojczyzny, osiedlając się w Warszawie.

Jego powrót do Polski był jednak naznaczony trudnościami. W obliczu ostracyzmu ze strony dawnej przyjaźni, jego sytuacja finansowa uległa pogorszeniu w latach dwudziestych. Czesław Świrski, jego dawny towarzysz, zaproponował mu stanowisko portiera, co stało się dla Fijałkowskiego szansą na poprawę sytuacji.

Mimo trudności, nie zrezygnował z walki o uznanie. 25 czerwca 1938 roku Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił jego wniosek o nadanie mu tego odznaczenia. Powodem odmowy była jego kontrowersyjna postawa w czasie śledztwa. Jan Fijałkowski zamieszkiwał przy ulicy Miodowej 12 w Warszawie, gdzie do końca swoich dni zmagał się z rysami swojej przeszłości.

---

Oceń: Jan Fijałkowski (bojowiec)

---