Maria Fołtyn

---

Życiorys

Maria Fołtyn przyszła na świat jako córka Józefa i Pauliny. Swoje dzieciństwo oraz młodzieńcze lata spędziła w Radomiu, gdzie zdobyła wykształcenie w Zakładach Naukowych Marii Gajl. Swoją edukację wokalną rozpoczęła w 1945 roku w gdańskim oddziale Gdańskiego Instytutu Muzycznego w Gdańsku-Wrzeszczu, który w 1946 roku stał się pierwszą w Gdańsku Średnią Szkołą Muzyczną. Ukończyła tę instytucję w 1948 roku. Jednocześnie podjęła studia wokalne w Katowicach pod okiem Adama Didura, a po jego śmierci w 1946 roku, kształciła się w Sopocie pod kierownictwem Ludwiga i Wandy Hendrichów. W 1949 roku z kolei zakończyła naukę w studio muzyczno-dramatycznym prowadzonym przez Iwo Gall w Gdańsku.

Po przenosinach do Warszawy, została uczennicą znanej sopranistki Ady Sari w latach 1950-1957. W kolejnych latach doskonaliła swoje umiejętności wokalne, pobierając lekcje u Giulii Tess w Vercelli w 1957 roku oraz W. Baumlera w Lipsku w 1965 roku. Dodatkowo, ukończyła Wydział Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie w 1973 roku.

W 1948 roku, jeszcze podczas studiów w Gdańsku, przygotowywała tytułową rolę w przedstawieniu Halki Stanisława Moniuszki, które miało odbyć się w Operze Leśnej w Sopocie. W wyniku absencji solistki, miała okazję wystąpić w tej roli na scenie operowej Opery Śląskiej w Bytomiu 31 stycznia 1949 roku. Po zaledwie jednym występie powróciła do Gdańska, gdzie Iwo Gall pracował nad inscenizacją na otwarcie Opery Bałtyckiej, co miało miejsce 24 sierpnia 1949 roku.

Podczas szóstego spektaklu, Maria została dostrzeżona przez Zdzisława Górzyńskiego, który namówił ją do przeprowadzki do Warszawy. Tam rozpoczęła swoje życie artystyczne jako solistka Opery Warszawskiej, debiutując rolą Balladyny w operze Goplana Władysława Żeleńskiego. Wkrótce, przed rokiem 1953, wyszła za mąż za Adama Świerzyńskiego.

W 1962 roku, Maria Fołtyn dołączyła do teatu operowego w Lipsku, a w latach 1965–1967 występowała w różnych teatrach operowych w Republice Federalnej Niemiec, w tym w Lubece i Hamburgu. Po powrocie do Polski, w latach 1967–1970 była solistką Teatru Wielkiego w Łodzi. W 1971 roku, przesunęła swoje zainteresowania na reżyserię spektakli operowych, pracując nad m.in. spektaklami Halki w Hawanie, Meksyku i Ankarze oraz Strasznego dworu w Bukareszcie. Głównie występowała z recitalami w wielu miastach na świecie, takich jak Bonn, Hamburg, Rzym, Mediolan, Moskwa, Leningrad, Praga, Nowy Jork, Toronto oraz Ottawa.

Artystka zdobyła uznanie, będąc laureatką dwóch międzynarodowych konkursów wokalnych: w Vercelli (1956) oraz Chiararté (1957). W styczniu 1976 roku Maria podpisała list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL, wyrażając swoje zdanie przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W latach 1978–1998 pełniła rolę dyrektora artystycznego Międzynarodowego Festiwalu Moniuszkowskiego w Kudowie-Zdroju. W 1988 roku założyła w Warszawie Towarzystwo Miłośników Muzyki Moniuszki i pełniła funkcję prezesa.

W 1999 roku otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Radomia, a 20 listopada 2000 roku została wyróżniona doktoratem honoris causa Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Otrzymała także liczne nagrody i wyróżnienia od państwa oraz była członkinią honorową Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu.

2 czerwca 2012 roku, przed budynkiem Zespołu Szkół Muzycznych w Radomiu, odsłonięto pomnik tej znamienitej artystki, autorstwa Mariana Molendy. W Warszawie mieszkała na Osiedlu Stawki. Niestety, Maria Fołtyn zmarła 2 grudnia 2012 roku w Warszawie w wyniku komplikacji po udarze mózgu. Jej ceremonia pogrzebowa miała miejsce 10 grudnia 2012 roku w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej, gdzie po tym wydarzeniu odbyła się msza święta w kościele św. Karola Boromeusza; artystka znalazła swój spoczynek na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 11-3-18).

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Maria Fołtyn, uznana postać w polskiej kulturze, otrzymała liczne odznaczenia i nagrody, które świadczą o jej wybitnych osiągnięciach artystycznych oraz wkładzie w rozwój kultury narodowej. Do najważniejszych z nich należą:

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1988),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1953),
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984),
• Odznaka Honorowa Towarzystwa „Polonia” (1988),
• Medal Moniuszkowski (1996),
• Medal „400 lat Stołeczności Warszawy” (1998),
• Tytuł „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1989),
• Doktorat honoris causa Akademii Muzycznej we Wrocławiu (2000),
• Teatralna Nagroda Muzyczna im. Jana Kiepury (2007),
• „Złote Berło” – Nagroda Fundacji Kultury Polskiej za wybitne osiągnięcia artystyczne – wokalne, reżyserskie i pedagogiczne oraz wytrwałą promocję muzyki polskiej w świecie (2007).

Każde z tych odznaczeń podkreśla jej wpływ oraz znaczenie w dziedzinie kultury. Maria Fołtyn pozostaje wielką inspiracją dla wielu artystów i miłośników muzyki w Polsce i na świecie.

---

Oceń: Maria Fołtyn

---