Park im. Tadeusza Kościuszki w Radomiu

---

Lokalizacja

Park im. Tadeusza Kościuszki znajduje się w sercu miasta, w obszarze radomskiego śródmieścia. Jego powierzchnia wynosi około 7 hektarów, a granice parku wyznaczają ulice: Mickiewicza, Sienkiewicza, Słowackiego oraz Żeromskiego.

Centrum parku tworzy aleja nosząca imię bp. Jana Chrapka, która łączy ważne budowle Radomia. Po jednej stronie znajduje się klasycystyczny Pałac Sandomierski, a po przeciwnej stronie wznosi się imponująca neogotycka katedra.

Historia

Historia urządzenia parku spacerowego w Radomiu sięga początku XIX wieku, gdy to rozpoczęto realizację przepisów zawartych w planie regulacyjnym z 1822 roku. Przydzielono teren na ogród miejski w bezpośrednim sąsiedztwie gmachu, który został ukończony w 1827 roku jako siedziba sandomierskiej komisji wojewódzkiej.

Jednak z przyczyn braku wystarczających funduszy, prace budowlane ruszyły z opóźnieniem dopiero w 1866 roku, dzięki poleceniu ówczesnego gubernatora radomskiego Dmitrija Anuczina. W 1867 roku zakończono budowę ogrodu, któremu nadano styl angielskiego parku krajobrazowego, wzbogacając go geometrycznymi elementami architektonicznymi. Wśród architektury, która dodawana była sukcesywnie, znalazły się między innymi zachwycające sztuczne ruiny z 1870 roku, które wkomponowano w sztuczne wzgórze, oraz altana, uznawana za pierwszy w Radomiu budynek o konstrukcji żelbetowej, powstała w 1912 roku.

W kolejnych latach na terenie parku wzniesiono także budynek kawiarniany w latach 20. XX wieku. Warto zauważyć, że jedynym obiektem architektonicznym, który istniał w parku przed 1867 rokiem, był budynek rogatki lubelskiej, ukończony w 1840 roku.

W latach 1881–1883 teren parku otoczono ogrodzeniem z kutego żelaza, co przyczyniło się do nadania mu bardziej zamkniętego charakteru. W 1909 roku zainstalowano na terenie ogrodu pierwsze latarnie elektryczne, co z pewnością podniosło komfort korzystania z parku po zmroku. Warto jednak zaznaczy, że do końca II wojny światowej jego wygląd pozostał zasadniczo niezmieniony.

Po 1945 roku park przeszedł przez szereg negatywnych zmian, które znacząco wpłynęły na jego kondycję i doprowadziły do jego degradacji. W 1963 roku usunięto ogrodzenie oraz sztuczne ruiny, a także doszło do ujawnienia zubożonej szaty roślinnej. W okresie PRL park doczekał się jedynie kilku inwestycji, z których jedną była budowa muszli koncertowej w latach 50., jednakże obiekt ten spłonął w latach 80.

Dopiero w 2010 roku przeprowadzono gruntowną renowację parku, podczas której odbudowano sztuczne ruiny w zmienionej formie, rezygnując jednak z poprzedniego ogrodzenia. Ostatnia znaczna inwestycja miała miejsce w grudniu 2015 roku, kiedy to zakończono budowę nowej muszli koncertowej, a projekt ten uzyskał wsparcie finansowe z rezerwy budżetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Nazwy

W historii parku im. Tadeusza Kościuszki w Radomiu jego nazwy przeszły interesującą ewolucję. Aż do roku 1916, kiedy to nadano mu obecną nazwę, związana ona była z rocznicą przysięgi Tadeusza Kościuszki na rynku w Krakowie, park znany był pod różnymi określeniami:

• ogród Anuczinowski, od nazwiska gubernatora Dmitrija Anuczina, który był odpowiedzialny za jego urządzanie,
• nowy ogród, w celu wyróżnienia go na tle istniejącego już Starego Ogrodu,
• ogród saski, nazwa ta zyskała popularność w czasach, gdy ogród powstawał, odnosiła się do warszawskiego pierwowzoru.

Pomniki

Od końca XIX wieku park im. Kościuszki w Radomiu zyskał pięć interesujących pomników, każdy z nich niosący ze sobą bogatą historię i znaczenie.

• Pomnik Tadeusz Kościuszki (1889) – ten pomnik, o formie krzyża, został wzniesiony na wniosek władz gubernialnych jako wyraz wdzięczności dla cara Aleksandra II, z okazji 25-lecia uwłaszczenia chłopów. W 1917 roku pomnik ten został przekwalifikowany i oddany hołd Tadeuszowi Kościuszce.
• Tablica pamiątkowa poświęcona Tadeuszowi Kościuszce (1916) – początkowo umiejscowiona na jednym z filarów bramy przy ulicy Sienkiewicza. W 1993 roku zrealizowano replikę tablicy, która znalazła swoje miejsce w głazie w pobliżu oryginalnej lokalizacji.
• Pomnik Żołnierzy Radzieckich (1945) – przekształcony w obelisk, pomnik ten został postawiony w miejscu pochówku żołnierzy radzieckich, którzy polegli w styczniu 1945 roku. W 1990 roku pomnik został przeniesiony na cmentarz prawosławny przy ul. Warszawskiej, a w tym czasie przeprowadzono ekshumację ciał.
• Pomnik Chopina (1980) – ukazujący brązowe popiersie wyeksponowane na cokole z czerwonego piaskowca, który jest dziełem Ryszarda Kozłowskiego.
• Pomnik Jana Kochanowskiego (2006) – w formie rzeźby przedstawiającej poetę z jego córką, ta figura została stworzona przez Jana Kucza i posadowiona na niskim cokole.

Zieleń

Park im. Tadeusza Kościuszki jest miejscem wyjątkowym, które posiada bogaty i zabytkowy drzewostan. Wśród rzadkich gatunków drzew, które można tam spotkać, szczególnie wyróżniają się:

• tulipanowce amerykańskie,
• modrzewie japońskie,
• lipy krymskie.

Oprócz tych unikalnych gatunków, park jest również domem dla najczęściej spotykanych drzew, takich jak:

• klony,
• wiązki,
• jawory,
• kasztanowce.

Te ostatnie tworzą eleganckie szpalery, które zdobią główną alejkę tego pięknego miejsca. Warto również wspomnieć, że po zakończeniu renowacji w 2010 roku, w parku wprowadzono nowe nasadzenia, w tym partery kwiatowe, zarówno sezonowe, jak i wieloletnie, co dodało uroku i koloru tej zielonej przestrzeni.

---

Oceń: Park im. Tadeusza Kościuszki w Radomiu

---