Cmentarz prawosławny w Radomiu to czynny obiekt nekropolii wyznaniowej, który znajduje się w stolicy Mazowsza, przy ulicy Warszawskiej. Jego historia i znaczenie dla lokalnej społeczności są nie do przecenienia.
Obecnie na tym cmentarzu odbywają się pochówki nie tylko osób związanych z prawosławiem, ale również tych, którzy należą do innych wspólnot religijnych, co świadczy o współczesnej otwartości i różnorodności duchowej tej przestrzeni.
Historia
Po upadku powstania listopadowego, w momencie likwidacji autonomii Królestwa Polskiego, do Radomia zaczęli napływać Rosjanie, wśród których byli urzędnicy z rodzinami oraz wojskowi. W związku z tym na cmentarz dla wyznawców prawosławia zaistniała pilna potrzeba. W 1839 roku, władze guberni sandomierskiej podjęły decyzję o przekazaniu działki położonej przy Trakcie Warszawskim należącej do parafii prawosławnej, z myślą o utworzeniu cmentarza. Do tego okresu zmarli wyznania prawosławnego byli grzebani na cmentarzu rzymskokatolickim, który znajdował się przy Trakcie Starokrakowskim, obecnie znanym jako ulica Bolesława Limanowskiego.
Cmentarz był kilkukrotnie poszerzany, najpierw w 1848, a potem w 1859 roku. W drugiej połowie XIX wieku nekropolię otoczono solidnym murem, a także wybudowano stróżówkę i dom przedpogrzebowy. Podczas I wojny światowej, na terenie cmentarza, wyznaczono specjalną kwaterę dla żołnierzy armii rosyjskiej, którzy polegli w trakcie walk. W roku 1948, pomimo sprzeciwu proboszcza i lokalnych parafian, wydzielono część cmentarza, na której spoczęły szczątki 700 radzieckich żołnierzy, którzy zginęli w Radomiu oraz w okolicznych miejscowościach, jak również jeńców wziętych do niewoli i zamordowanych przez Niemców.
W roku 1987 cmentarz został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 362/A/87. Kolejne wydarzenia miały miejsce w 1990 roku, kiedy to, zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej, z Parku Kościuszki przeniesiono pomnik żołnierzy Armii Czerwonej, a cztery lata później, w 2004 roku, zrealizowano przeniesienie Pomnika Wdzięczności.
Na terenie cmentarza w 1992 roku zakończono budowę cerkwi parafialnej, co stanowiło istotny punkt w historii tej nekropolii.
Znane osoby pochowane na cmentarzu
Na cmentarzu prawosławnym w Radomiu spoczywa wiele znanych osobistości, które znacząco wpłynęły na różne dziedziny życia społecznego oraz kulturalnego. Wśród nich znajdują się:
- Agata Bornikowska (1974–2017) – doktor nauk przyrodniczych i nauczyciel akademicki w UTH w Radomiu,
- Innocenty Iljicz Bułatow (zm. 1904) – komendant 26 Mohylewskiego Pułku Piechoty, który zginął podczas zamieszek ulicznych na Placu Sobornym,
- Halina Hermanowicz (1905–1983) – utalentowana malarka oraz pedagog,
- Ilia Fiodorowicz Klimuk – ojciec znanego kosmonauty, Piotra Klimuka,
- Siemion Aleksandrowicz von Płotto (zm. 1906) – naczelnik żandarmerii gubernialnej, znany z okrucieństwa; zginął w zamachu przeprowadzonym przez Stanisława Hempla i Stanisława Wernera,
- Zygmunt Wojdan Maciejewski (1920–2005) – reżyser, dramaturg i aktor, dyrektor teatrów w Bydgoszczy oraz Radomiu,
- Feliks Wojtkun (1940–2005) – doktor habilitowany nauk technicznych oraz polityk,
- Teresa Ratuszyńska (1956–2021) – prawnik oraz referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Radomiu; fundatorka Fundacji Zdrowie i Życie Pacjentów im. Teresy Ratuszyńskiej,
- Zofia Ratuszyńska (1931-2007) – radna województwa w Radomiu oraz wiceprzewodnicząca Rady Powiatu w Zwoleniu; dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kochanowskiego w Zwoleniu.
Każda z tych postaci pozostawiła istotny ślad w historii regionu, a ich aktywności przyczyniły się do rozwoju lokalnej społeczności oraz kultury.
Przypisy
- TNT: Radom. Nie żyje doktor Agata Bornikowska. Zginęła wskutek wypadku w górach. 10.07.2017 r. [dostęp 22.12.2019 r.]
- a b Jerzy Sekulski: Encyklopedia Radomia. Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, 2009 r. s. 39.
- Helena Kisiel: Stosunki demograficzne. W: Stefan Witkowski (red.): Radom. Dzieje miasta w XIX i XX w.. Warszawa: PWN, 1985 r. s. 37.
- Jan Boniecki: Stosunki polityczno-społeczne. W: Stefan Witkowski (red.): Radom. Dzieje miasta w XIX i XX w.. Warszawa: PWN, 1985 r. s. 99.
- Zygmunt Wojdan, [w:] Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 29.12.2019 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Cmentarze":
Cmentarz ewangelicki w Radomiu | Cmentarz Komunalny w Radomiu | Cmentarz rzymskokatolicki w RadomiuOceń: Cmentarz Prawosławny w Radomiu